Hedendaagse identiteit

Arianna Farinelli (1975) werd in Rome geboren en woont sinds 2001 in de Verenigde Staten. In 2009 promoveerde Farinelli in de politieke wetenschappen en sindsdien geeft ze les aan het Baruch College van de City University New York. Haar eerste roman, American Gothic, verscheen in maart 2020 in Nederlandse vertaling door Manon Smits en Pieter van der Drift bij uitgeverij Prometheus.

Net als Farinelli doceert hoofdpersonage Bruna politicologie aan de Universiteit van New York. Bruna emigreerde van Italië naar de Verenigde Staten, is getrouwd en heeft twee kinderen, haar zoontje vindt zichzelf eigenlijk een dochter en haar schoonfamilie is bekrompen en bemoeizuchtig. Haar gezinsleven staat haar wetenschappelijke carrière in de weg en ze heeft een affaire met een van haar studenten, Yunus. Wanneer Bruna hoort dat Yunus als Jihad-strijder vertrokken is naar Syrië stort haar wereld in.

Farinelli schrijft in American Gothic een verhaal van ‘onze’ tijd. Een Amerikaans verhaal dat zich echter niet per se beperkt tot de Verenigde Staten. We leven in een complexe tijd. Een tijd van massadetentie, racisme, nationalisme, islamofobie, terrorisme, democratie en oorlog. Een tijd waarin voor rechten van minderheden wordt gestreden en het concept van identiteit steeds ingewikkelder wordt. Al deze thema’s vinden een plek in de debuutroman van een politiek wetenschapper en die combinatie werkt verrassend goed.

'Maar het is misleidend om de cultuur de schuld te geven. Dat is een alibi om niet de echte problemen te hoeven oplossen, een smoesje om niet de historische oorzaken te hoeven erkennen die tot deze situatie hebben geleid.'

De auteur laat zien dat deze thema’s helemaal van nu zijn en tegelijkertijd niets nieuws. Door de parallel te trekken tussen de migratie van haar Italiaanse schoonouders en de migratiestromen van nu laat Farinelli zien dat vluchtelingenproblematiek, racisme en vooroordelen van alle tijden zijn en dat kennis van de geschiedenis cruciaal is voor het begrip van de hedendaagse wereld.

'Ze was niet zuinig geweest met haar kritiek op de Verenigde Staten. Ze veroordeelde de consumptiedwang, de schijnheiligheid, het puritanisme en het mooi weer spelen, de verkwanseling van alles en de arrogantie. In plaats van dat zij zich aan het land zou moeten aanpassen, wilde ze liever dat het land zich aan haar aanpaste.'

American Gothic is kritisch op de huidige Amerikaanse samenleving, dat moge duidelijk zijn. Maar de roman is meer en breder dan dat. Volgens Farinelli ligt de verantwoordelijkheid voor een betere samenleving bij de burgers zelf en is er zeker hoop op verbetering. Identiteit hangt al lang niet meer samen met enkel klasse, nationaliteit, politiek of religie. Ook gender, generatie, cultuur en beroep spelen een grote rol. Mensen zijn tegenwoordig, misschien wel in de eerste plaats, wereldburger.

Farinelli schreef vooral een genuanceerde roman, waarin ze vele perspectieven belicht. Soms lijkt ze hierdoor zelf te worstelen met de juiste vorm waarin ze deze vele kanten van de medaille precies opschrijft. De verteller en het verhaal zijn niet overal even duidelijk met elkaar te rijmen. Het verhaal van Yunus over zijn strijd in Mosoel wordt als dagboek, vanuit de ik-persoon, geschreven. Het is een duidelijke stijlbreuk met het verhaal van Bruna die in eerste instantie een hele begrijpelijke keuze lijkt, maar die naarmate het verhaal vordert veel vragen oproept.

Uiteindelijk zijn alle personages in de roman op zoek naar hun eigen identiteit, een zoektocht die alles behalve gemakkelijk blijkt. Sommige stukken tekst lezen als een college politicologie of maatschappijleer. Farinelli maakt gebruik van verwijzingen naar de Bijbel en de Koran, naar talloze wetenschappelijke en journalistieke studies, maar ook naar literatuur, beeldende kunst en de actualiteit.

American Gothic is een debuutroman die de lezer veel leert over de hedendaagse maatschappij, in de eerste plaats over de Amerikaanse maatschappij, maar de colleges en bevindingen van Farinelli zijn zeker ook van toepassing op de rest van de wereld. Het is een genuanceerd verhaal dat kritiek niet schuwt maar deze goed onderbouwt zonder dat het verhaal daar onder lijdt. Een geslaagde politieke roman.