Ode aan het alledaagse en de liefde

In Anna. Ode aan een kattenstaart schrijft Ru de Groen de memoires van Anna Stoffel op; een meeslepend debuut dat uitblinkt in zijn herkenbaarheid en alledaagsheid.

Anna observeert graag en is zwijgzaam, maar er is niets dat haar ontgaat en ze heeft een ijzersterk geheugen. Wanneer ze verliefd wordt op de open en grappige Willem verandert haar wereld compleet. Anna gaat ergens deel van uitmaken en leert wat het is om lief te hebben. Dan levert Willem een streek die Anna hem nooit zal kunnen vergeven en haar nog lang zal achtervolgen.

De Groen schrijft zoals Anna is; observerend, bezonnen en weldoordacht. Elk woord is weloverwogen gekozen om je de denkwereld van Anna binnen te zuigen. En dat is precies wat er gebeurt: vanaf pagina één lees je Anna niet alleen, je bent, voelt en begrijpt haar. Hierdoor wordt het vrijwel onmogelijk om te stoppen met lezen.

Anna ziet dingen die anderen niet opvallen, hierdoor worden alledaagse gebeurtenissen ineens bijzonder en voor Anna zijn ze immens belangrijk. De manier waarop iemand loopt of praat kan het verschil maken. In het verhaal komen veel details en beschrijvingen naar voren van dingen die door Anna worden opgemerkt. Het verhaal vordert hierdoor niet snel, er gebeurt eigenlijk vrij weinig, maar zoals het hoofdpersonage terecht stelt: “niets zeggen betekent niet nietszeggend.” Het zijn juist díe details die het boek zo intrigerend en herkenbaar maken.

Worden al die gedachtesprongen en zijweggetjes dan niet saai? Integendeel, omdat het memoires zijn die Anna zelf schrijft in haar laatste levensjaar, zijn veel uitstapjes naar het verleden noodzakelijk om de gedachtewereld van Anna te kunnen blijven omvatten als lezer. De aanvullingen weet De Groen ook gericht te houden en het verhaal wordt op geen enkel punt langdradig. De epiloog verklaart de manier waarop het verhaal is geschreven en ook waarom Anna besloot het te schrijven. Dit zorgt voor een mooi einde en vormt een echte afsluiting, zonder dat lezer met veel vragen achterblijft.

“Het gaat om ‘het moment’. Alleen grote kunstenaars kennen zulke momenten”, dit is precies wat De Groen gedacht moet hebben tijdens het schrijven van dit boek. Alle beschreven momenten zijn zorgvuldig uitgekozen en worden al even zorgvuldig beschreven. De gedichtjes die Anna maakt, of die door haar vader zijn gemaakt, vullen het geheel mooi aan en zijn prettig om te lezen. Ze vormen speelse en welkome afwisselingen tussen het proza.

Het verhaal van Anna zet je met beide benen op de grond en heeft vanaf het begin een relativerende werking. Anna is iemand waarvan je wel moet gaan houden en haar verhaal leert ons veel. “[…] je eerste liefde is vaak allesbepalend en kan bijna niet anders dan littekens achterlaten”, maar uiteindelijk kom je er weer bovenop en zijn er altijd ergere dingen in de wereld. De tijd zal het leren.