Babylon maakt potentie niet waar

De Franse Yasmina Reza (1959) heeft al heel wat prijzen op haar naam mogen schrijven. Naast tweemaal een Laurence Olivier Award en een Tony Award werd Gelukkig de gelukkigen in 2015 genomineerd voor de Europese Literatuurprijs. Haar nieuwste roman, Babylon, won in 2016 de Prix Renaudot. Al deze uitingen van lof beloven heel wat goeds voor Babylon, maar toch weet het boek niet te raken of te verrassen.

Hoofdpersonage Elisabeth Jauze (62) woont in een flat en heeft goed contact met haar bovenbuurman Jean-Lino. Ze nodigt hem en zijn vrouw Lydie dan ook uit voor een feest dat ze organiseert bij haar thuis. Na het feest staat Jean-Lino midden in de nacht weer bij Elisabeth en haar man Pierre aan de deur: hij heeft zijn vrouw gewurgd. Elisabeth besluit Jean-Lino de helpende hand te reiken, ondanks de waarschuwingen van Pierre.

Het plot heeft veel potentie maar dat wordt op geen enkele manier waargemaakt. Het gesleep met het lijk van Lydie is ongeloofwaardig en hoewel Reza waarschijnlijk niet het idee heeft gehad een komisch boek te schrijven, had op de absurditeit van het hele verhaal best een keer gereflecteerd mogen worden door een van de personages.

Elisabeth is bovendien een irritant hoofdpersonage, ze weet alles wat er gebeurt steeds op zichzelf te betrekken, zoals sommige mensen de gave hebben alleen maar naar je te luisteren om vervolgens een gelijksoortig verhaal over hun eigen leven op te hangen. De steeds onnodige uitweidingen over dingen die Elisabeth zich herinnert lijken slechts te dienen als opvulling naast de gebeurtenis waar het verhaal om draait; de moord op Lydie. De verhalen van Elisabeth voegen niets toe aan het geheel. Interessant is wel de manier waarop de herinneringen van Elisabeth werken, zij worden vaak getriggerd door beelden, veelal foto’s. Deze foto’s worden door Reza tot in detail beschreven, dat zijn de momenten waarop de beschrijvingen in het boek prachtig en interessant zijn. Des te spijtiger is het dat al deze dingen nergens bij elkaar komen. De gebeurtenissen en beschrijvingen blijven een beetje langs elkaar heen zweven.

Zo is de een van de belangrijkste moment in het verhaal (naast de moord uiteraard) het verjaardagsfeest van Elisabeth. Hier worden in een paar pagina’s tijd evenveel personages opgevoerd als dat er personages zijn in een willekeurige fantasy-serie. Ze vertellen verhalen, spreken door elkaar en hoewel Elisabeth een poging doet iedereen te introduceren, blijft het moeilijk te volgen voor de lezer. De meeste verhaallijnen voegen, zoals eerder gezegd, ook weinig toe. De verhaallijn over de dood van de moeder van Elisabeth en haar relatie met haar zus wordt niet uitgewerkt en blijft daarom in het midden hangen.

“Taal verwoordt slechts de onmogelijkheid om je uit te drukken”, er zijn dus wel degelijk – voor wie alert leest – mooie zinnen te vinden in Babylon, die de lezer ook nog eens aan zouden kunnen zetten tot denken als ze niet zo verstopt waren. De meeste zinnen zijn echter staccato en soms zelfs iets té kort. Hierdoor hakkelt het verhaal en zit er geen vaart in het boek. In combinatie met de snelle wisselingen tussen personages, gebeurtenissen en beschrijvingen in een leesbestek van 189 pagina’s, is er voor de lezer aan het geheel al snel geen touw meer vast te knopen. Helaas maakt Babylon zijn verwachtingen niet waar.