Beklemmend in geloofwaardigheid

Dave Eggers (1970) schreef verschillende boeken waaronder Wat is de Wat, Een hologram voor de koning, Helden van de grens en De monnik van Mokka. Zijn boeken werden genomineerd voor de Pulitzer Prize, de National Book Award en de National Book Critics Circle Award. Zijn nieuwste boek De Parade (2019) werd getipt door het boekenpanel van DWDD maar zijn bekendste boek is waarschijnlijk The Circle (2013). De Nederlandse vertaling (De Cirkel) door Elles Tukker verscheen in 2015 bij uitgeverij Lebowski en het boek werd in 2017 verfilmd met in de hoofdrollen Emma Watson en Tom Hanks.

Hoofdpersonage in The Circle is Mae Holland. Zij wordt tot haar grote vreugde aangenomen bij het machtigste internetbedrijf in de wereld: de Cirkel. Alles wat de gebruikers van de Cirkel doen moet openbaar zijn, van sociale media tot persoonlijke e-mails. Betalingsverkeer en aankopen zijn met elkaar verbonden door de Cirkel met als resultaat, één online identiteit voor iedereen. Privacy is diefstal, maar als Maes bijdrage aan de Cirkel steeds openbaarder wordt verliest ze het leven buiten de Cirkel steeds verder uit het oog.

“The elegance of it all, the ideological purity of the Circle, of real transparency, gave her peace, a warming feeling of logic and order.”

Mae laat zich meeslepen in de ideologie van de Cirkel en gaat er zelf steeds een stap verder in. Het is knap hoe Eggers de wereld rondom en binnenin de Cirkel heeft weten te vangen vanuit het perspectief van Mae. Toch is Mae ook vooral een personage om je aan te ergeren, haar naïviteit en dommigheid zijn voor de lezer bijna niet te bevatten, zeker richting het onvoorspelbare einde van het verhaal. Een manier van de auteur wellicht om de kracht van de Cirkel extra voelbaar te maken.

Wat Eggers de lezer voorstelt in The Circle is namelijk helemaal niet heel ongeloofwaardig en dat maakt het boek zo beklemmend. We delen al zoveel online via verschillen online platformen (die vaak onderdeel zijn van eenzelfde moederbedrijf en allemaal aan elkaar gekoppeld), het lijkt een kwestie van tijd voor de wereld van Eggers werkelijkheid zal worden en we hebben er zelf nog toestemming voor gegeven ook.

“She had openly offered this information for many years, and she felt that offering her preferences, and reading others’, was one of the things she loved about her life online. […] It was some kind of mirror, but it was incomplete, distorted.”

Eggers boek verscheen voor het eerst in 2013 maar zet ook zes jaar later de lezer nog steeds op scherp. Het boek is spannend maar roept vooral vragen op bij de lezer over thema’s als onze privacy, democratie, ons geheugen en het recht om vergeten te worden én over het willen weten en kennen van alles dat er op de wereld gebeurt.

The Circle is nog steeds de moeite van het lezen daarom zeker waard en Eggers schreef een goed boek over onze huidige digitale maatschappij, ondanks of misschien juist dankzij zijn onmogelijk irritante personage Mae Holland.