Een surrealistische omkering
Yoko Tawada (1960) werd in Tokyo geboren en verhuisde op 22-jarige leeftijd naar Duitsland. Ze schrijft zowel in het Japans als in het Duits en heeft voor haar werk verschillende literaire prijzen ontvangen. De laatste kinderen van Tokyo is haar meest recente roman die vanuit het Japans door Luk van Haute naar het Nederlands vertaald werd. De roman verscheen in 2019 bij uitgeverij Signatuur.
Japan heeft zichzelf na een verschrikkelijke ramp geïsoleerd van de rest van de wereld. Door de ramp is de lucht en de zee vergiftigd en de jongere generaties inwoners van Tokyo worden steeds zwakker. De fragiele generatie waarin Mumei geboren werd zal waarschijnlijk nooit volwassen worden. Zijn overgrootvader Yoshiro daarentegen is op zijn honderdste nog steeds springlevend en draagt de zorg voor zijn kwetsbare achterkleinzoon.
'Yoshiro vond het onnodig dat mensen van zijn generatie het lange leven vierden. Hij was dankbaar dat hij leefde, maar dat bejaarden lang leefden was normaal, en dat behoefde dus geen gelukwensen. Dat kinderen ondanks het hoge sterftecijfer weer een dag aan de dood waren ontsnapt, was meer reden tot feest.'
De wereld die Tawada creëert in De laatste kinderen van Tokyo lijkt op die van ons, maar is in veel opzichten anders. Het is een interessante wereld die veel potentie heeft, maar die tegelijk niet is uitgewerkt zoals je van een echte dystopische roman zou verwachten. In de beknopte schrijfstijl en omvang van het boek worden veel zaken slechts kort toegelicht of zijn omstandigheden helemaal niet uitgewerkt.
De mensheid is getroffen door een ramp die alles weer terug bij ‘het begin’ brengt en tegelijk wordt het menselijk ras met uitsterven bedreigd. De mens keert weer terug naar een leven zonder elektriciteit, zonder importgoederen en zonder contact met de buitenwereld in de zin van andere landen, maar zelfs ook andere delen van Japan. In navolging van dit nieuwe leven lijkt de mens zich langzaam te evolueren tot een nieuw soort wezen, een wezen zonder botten, een octopus.
De personages lijken echter helemaal op zichzelf aangewezen, jonge kinderen hebben een maandelijkse controle bij de dokter in verband met hun gestel en er wordt over een overheid gesproken maar deze lijkt zich niet om de resterende bewoners van Tokyo te bekommeren. Tawada slaagt erin een beeld te scheppen van een verlaten metropool. Een angstaanjagend en spookachtig tafereel waarin enkel de laatst overgeblevenen, die nergens anders naartoe kunnen, hun leven proberen te leiden.
'Met bloeddoorlopen ogen dwaalden bejaarden als spoken van markt tot markt, op zoek naar fruit dat ze hun achterkleinkinderen te eten konden geven.'
De wereld waarin de laatste kinderen van Tokyo leven is een wereld zonder leenwoorden en een waarin invloeden van andere talen verboden zijn. Dit gegeven is waarschijnlijk interessanter in de oorspronkelijke taal en enige kennis van het Japans lijkt nodig om de humor hierin te kunnen zien, hoewel Van Haute duidelijk zijn best heeft gedaan er in het Nederlands nog wat van te maken.
Het verhaal wisselt verschillende keren van perspectief, maar steeds binnen de leefwereld van Yoshiro en Mumei, over andere delen van de nieuwe wereld komt bijna geen informatie binnen. Sommige zaken worden middels flashbacks toegelicht of uitgewerkt maar er blijven vooral heel veel vragen en lege plekken over. Tawada laat iets te veel ruimte wit om haar wereld overtuigend te laten zijn. Daardoor blijft het geheel vooral surrealistisch.
Hoewel het idee dat aan deze roman ten grondslag ligt zeker interessante vraagstukken opwerpt, was dit boek indrukwekkende geweest als de wereld wat verder uitgewerkt zou zijn. De surrealistische elementen in het verhaal maken een magisch realistisch verhaal dat men van andere hedendaagse Japanse schrijvers zou kunnen herkennen. Ondanks de tekortkomingen is De laatste kinderen van Tokyo een interessant boek dat het overdenken waard is.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
