Meer dan geschiedschrijving
W.G. Sebald werd in 1944 geboren in het Zuid-Duitse dorpje Wertach. Hij studeerde taal- en letterkunde en woonde vanaf 1970 in Norwich, waar hij werkzaam was als hoogleraar Europese literatuur. Sebalds werk werd in verschillende landen bekroond met literaire prijzen, waaronder de Los Angeles Time Book Prize for Fiction en de Heinrich-Heine-Preis. Zelf kwam de schrijver in 2001 om het leven door een auto-ongeluk.
De ringen van Saturnus verscheen oorspronkelijk in 1995 en werd in 2007 door Ria van Hengel naar het Nederlands vertaald. Deze vertaling werd in 2019 opnieuw uitgegeven ter ere van het 75-jarige bestaan van uitgeverij De Bezige Bij. Ook Sebalds debuutroman Duizelingen en de boeken De emigrés en Austerlitz kregen bij deze gelegenheid een nieuw jasje.
Een naamloze man doorkruist wandelend het graafschap Suffolk aan de Engelse oostkust. Net als in zijn debuut Duizelingen wordt het verhaal ondersteund door fotomateriaal, wat het geheel een non-fictieve uitstraling geeft. De verteller grijpt zijn reis aan om te verhalen over het verleden, waarbij hij bekende en minder bekende historische figuren opvoert als personages. Hij vertelt hun verhalen over vroegere tijden, wat veel beschrijvingen van levens, locaties en kunstwerken oplevert. Elk van de tien verschillende hoofdstukken zou los gelezen kunnen worden.
De nadruk ligt vooral op de vergane glorie van de omgeving en daarmee op het verleden, zowel in de natuur en het landschap zelf (waaronder ook de gebouwen), maar ook wat betreft de lokale cultuur en de (inter)nationale geschiedenis. Het verleden van Europa krijgt hierin eveneens een plaats; grote gebeurtenissen en oorlogen komen aan bod. Het gaat dan vooral om verwoestingen, zowel binnen Europa als daarbuiten. De verteller spreekt over Nederland, België, Duitsland, Polen en Groot-Brittannië, maar bijvoorbeeld ook over Congo, China en andere overzeese gebieden die te lijden hebben gehad onder de expansiedrift van de Europeanen in vroegere tijden.
‘Inderdaad bestaat er in België tot op de huidige dag een bijzonder soort lelijkheid, die door de periode van ongeremde uitbuiting van de Kongolese kolonie is gevormd en zich manifesteert in de macabere sfeer van bepaalde salons en in een opvallende mismaaktheid van de bevolking, zoals je die elders maar zelden aantreft.’
Meer nog dan Duizelingen kenmerkt De ringen van Saturnus zich door een associatieve schrijfstijl die maakt dat het werk van Sebald de lezer gemakkelijk meeneemt op zijn reizen. Een detail in de wandelreis of het landschap leidt tot een nieuwe anekdote van de verteller en zo verder. Het is niet de stream-of-consciousness in stijl zoals we die bij James Joyce zien, maar het is zeker een gedachtestroom die het verhaal vormgeeft.
Ook laat Sebald zich inspireren door geschriften en literatuur. De intertekstualiteit is groot, bijvoorbeeld in het vijfde deel, waarin een grote rol is weggelegd voor Heart of Darkness van Joseph Conrad. Geschiedschrijving en de problemen die dit inherent in zich draagt, heeft Sebalds verdere speciale aandacht in deze roman.
‘Dat is dus, denk je, terwijl je langzaam rondloopt, de kunst van het afbeelden der geschiedenis. Het berust op een vervalsing van het perspectief. Wij, de overlevenden, zien alles van bovenaf, zien alles tegelijk en weten desondanks niet hoe het geweest is.’
Is De ringen van Saturnus dan een historische roman? Het boek is meer dan dat. Net als in zijn debuut zoekt Sebald zijn eigen vorm. Een vorm die zich niet laat definiëren en zich ophoudt tussen documentaire, reisverslag, dagboek, geschiedschrijving en herinnering. Sebald neemt de lezer mee op een nieuwe historische reis en overlaadt de lezer met interessante feiten en indringende verhalen die de lezer aan het denken zetten over zowel het verleden als het heden.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
