Een nieuwe dimensie
Pat Barker (1943) is een van de belangrijkste hedendaagse Britse schrijvers met een indrukwekkend oeuvre. Meest bekend is de wereldwijd geprezen ‘Regeneration’-trilogie, maar Barker schreef in totaal vijftien romans en mocht verschillende literaire prijzen in ontvangst nemen. Zo won ze de Man Booker Prize en de Guardian Fiction Prize. Haar nieuwste roman stond wekenlang op de Sunday Times-bestsellerlijst. De roman werd naar het Nederlands vertaald door Eefje Bosch en De stilte van de vrouwen verscheen dit jaar bij uitgeverij Ambo | Anthos.
Iedereen kent het verhaal van Achilles en de Trojaanse oorlog. Hoe Agamemnon zijn veroverde buit (vrouw) moest teruggeven aan de priester van Apollo en vervolgens het meisje, de veroverde Briseïs, afpakte van Achilles. Hoe Achilles weigerde verder te vechten en zat te mokken in zijn tent terwijl de Grieken om hem heen afgeslacht werden. Hoe zijn vriend Patroclus in zijn wapenrusting het veld betrad en stierf en hoe Achilles wraak nam door de Trojaanse Hector te vermoorden en eindeloos achter zijn wagen rondom de stad Troje sleepte.
‘Ook al sloeg het, in mijn ogen en in die van iedereen, helemaal nergens op dat de twee machtigste mannen uit het Griekse leger ruzie kregen over een meisje.’
De Trojaanse oorlog, een oorlog die begon om een vrouw, Helena, en waarin vervolgens duizenden vrouwen oorlogsbuit en slaaf werden gemaakt, maar stilte siert een vrouw bij de oude Grieken en daarom horen we hun verhaal nooit. Tot De stilte van vrouwen, waarin het perspectief van de vrouwen, met name dat van Briseïs, tot slaaf van Achilles gemaakt, wordt uitgelicht.
‘Achteraf gezien voelde het alsof ik niet alleen had proberen te ontsnappen uit het kamp maar ook uit het verhaal van Achilles, en dat het me niet was gelukt. Omdat dit, vergis je niet, zijn verhaal was – zíjn woede, zíjn verdriet, zíjn verhaal.’
De roman van Barker is een hervertelling van het beroemde verhaal, maar de vertelling is niet zo radicaal als je op het eerste gezicht wellicht zou verwachten. We horen één vrouwelijk perspectief, dat van Briseïs, maar ook het mannelijke perspectief - in de meeste gevallen dat van Achilles - krijgt een plaats. Barker maakt daarmee een genuanceerde versie van wat altijd het heldenverhaal van de machtigste Griekse krijger is geweest.
Zo ziet Briseïs Achilles natuurlijk niet als held, maar als de moordenaar van haar man en broers, iemand waarmee ze nu gedwongen het bed moet delen. Achilles’ reputatie als held komt ook op losse schroeven te staan wanneer Briseïs vertelt over zijn afhankelijkheid van zijn moeder, die hij keer op keer zoekt in de zee – Thetis, zijn moeder was een zeegodin – maar ook wanneer hij seks heeft met Briseïs wanneer zij net in de zee gezwommen heeft. Een zwakke ijdeltuit en tegelijk een van de beste krijgers die de Grieken ooit gekend hebben.
Briseïs laat ons nog meer ongenadige details van het leven voor vrouwen in de Griekse kampen zien en Barker bewijst dat een vrouwelijk perspectief op geen enkele manier zoetsappig of pathetisch hoeft te zijn. De kracht van de vrouwen die doen wat ze moeten doen om te overleven spreekt uit De stilte van de vrouwen.
Wat Barker siert is dat ze niet probeert om elke vraag of elk gat in het verhaal in te vullen of op te lossen. Sommige zaken zullen altijd betwistbaar of onbeantwoord blijven en op een subtiele manier trekt Barker haar handen af van die vragen, maar niet door ze onbenoemd te laten.
‘Ik deed een stap naar achteren, het donker in. Ik wist dat ik ergens op was gestuit dat te intiem was om gezien te worden. Toen en later waren er altijd mensen die geloofden dat Achilles en Patroclus geliefden waren, of dat ooit waren geweest, maar wat ik die avond op het strand zag ging verder dan seks, en misschien wel verder dan liefde. Destijds begreep ik het niet – en nu misschien nog steeds niet – maar ik herkende de kracht ervan.’
Dat Barker kan schrijven staat buiten kijf en De stilte van de vrouwen is een literair interessante exercitie om de vrouwen een stem te geven. Waar Madeline Miller met Circe een nieuw verhaal maakt over Circe, met als basis een van de reizen van Odysseus, vertelt Pat Barker in deze roman het verhaal van Achilles vanuit het perspectief van Briseïs en niet het verhaal van Briseïs en daarmee geeft ze het overbekende heldenverhaal een heel nieuwe dimensie.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
