Geschiedenis, politiek en psychologie

Viet Thanh Nguyen (1971) is geboren in Vietnam en opgegroeid in de Verenigde Staten. Verhalen van zijn hand verschenen eerder al in verschillende Amerikaanse tijdschriften en zijn debuutroman De sympathisant werd overladen met literaire prijzen, waaronder de Dayton Literary Peace Prize en California Book Award, met als kers op de taart de Pulitzerprize.

De sympathisant gaat over een man met twee zielen; een communistische sympathisant, werkzaam als dubbelspion in Saigon, die steeds verder wegkwijnt in gewetensnood. Zijn politieke overtuigingen botsen met zijn persoonlijke loyaliteit. Nguyens debuut wordt geprezen vanwege de nieuwe kijk die het biedt op de oorlog in Vietnam. Hij vertelt het verhaal van een dubbelagent die de mensen die hem het meest nabij zijn moet verraden voor zijn eigen veeleisende idealen en die van anderen.

Geschiedenis, politiek en psychologie; De sympathisant heeft het allemaal. Dat maakt het boek inhoudelijk ingewikkeld. De lezer wordt geacht voorkennis te hebben van de oorlog in Vietnam en de situatie in het land tegen het einde van de Vietnamoorlog, anders moet er tijdens het lezen veel opgezocht worden. Politieke denkbeelden, maar ook oorlogsmisdaden en zwarte bladzijden uit de geschiedenis vormen een groot deel van het verhaal, dit allemaal in het werk gesteld om de psychologie van het hoofdpersonage met dubbele loyaliteit te kunnen doorgronden. Iets waar Nguyen prima in slaagt en die maken dat het verhaal steeds opnieuw uitnodigt tot doorlezen.

Niet alleen de inhoud maakt van De sympathisant een moeilijk boek, ook de schrijfstijl van Nguyen is niet de gemakkelijkste. De auteur strooit weelderig met ingewikkelde woorden in lange zinnen, die vaak veel details en uitweidingen introduceren. Dit maakt het af en toe lastig om de rode draad van het verhaal te blijven volgen. Hoewel deze uitweidingen niet altijd functioneel zijn voor het grote verhaal, voegen ze vaak wel iets luchtigs toe aan het zware verhaal dat Nguyen vertelt. De licht humoristische beeldspraak en vergelijkingen zijn nooit ver weg:

“Met een grimmige gratie wijdde ze zich aan die taken en ontpopte ze zich al snel als de dictator in huis, terwijl de Generaal niet meer was dan een stroman die af en toe naar zijn kinderen brulde als zo’n stoffige leeuw in de dierentuin die last heeft van een midlifecrisis.”

De sympathisant is een boek waar je de tijd voor moet nemen en dat vooral interessant is voor mensen die iets meer willen weten over de oorlog in Vietnam, of die geïnteresseerd zijn in de manier waarop politiek en idealen een persoon kunnen aanzetten tot daden waar die zichzelf nooit toe in staat geacht had. Nguyen geeft een inkijk in de oorlog, maar evengoed in wat die met mensen en vluchtelingen in die oorlog doet, totdat er geen weg terug meer is.