Melancholische reis door het verleden
W.G. Sebald werd in 1944 geboren in het Zuid-Duitse dorpje Wertach. Hij studeerde taal- en letterkunde en woonde vanaf 1970 in Norwich, waar hij werkzaam was als hoogleraar Europese literatuur. Sebalds werk werd in verschillende landen bekroond met literaire prijzen, waaronder de Los Angeles Time Book Prize for Fiction en de Heinrich-Heine-Preis. De schrijver kwam in 2001 om in een auto-ongeluk.
Zijn debuut Duizelingen verscheen in 1990 en werd in 2008 voor het eerst in het Nederlands uitgebracht. De vertaling van Ria van Hengel werd in 2019 opnieuw uitgegeven ter ere van het 75-jarige bestaan van uitgeverij De Bezige Bij. Ook de boeken De emigrés, Austerlitz en De ringen van Saturnus kregen een nieuw jasje.
Duizelingen laat zich niet in een paar zinnen samenvatten en daar ligt meteen de kracht van dit debuut. Het verhaal bestaat uit losse stukken informatie in vier delen. In twee van die delen maakt de naamloze ik-persoon een reis door Europa, voornamelijk door Italië en Duitsland. Van Verona naar Riva en via de Alpen naar zijn geboorteplaats W. in Duitsland. De andere twee delen vertellen over parallelle reizen door dezelfde gebieden in vroegere tijden. Het boek is documentaire, reisverslag, dagboek en herinnering in één en wordt op verschillende plekken ondersteund met foto’s.
Sebald maakt het de lezer niet makkelijk om alle losse eindjes aan elkaar te knopen. Wellicht is dat ook niet de bedoeling van Duizelingen. De informatie en fragmenten kunnen de lezer letterlijk doen duizelen. De twee parallelle reizen, waarvan een door Henri Beyle (deelnemer aan de tocht van Napoleon over de Alpen in 1800) en de andere door ‘dr. K.’ – waarschijnlijk Kafka -, lijken behalve de locaties en de omzwervingen an sich niet in direct verband te staan met de reis van de ik-persoon in de andere delen.
Herinneringen spelen een belangrijke rol en de vertellers laten meteen vanaf het begin zien dat de beelden die deze herinneringen oproepen zonder uitzondering onbetrouwbaar zijn.
“Wat nog gezegd moet worden is dat het uitzicht vanaf Greifenstein inmiddels ook niet meer hetzelfde is. Aan de voet van de burcht is een stuwdam met sluizen gebouwd. De loop van de rivier is daardoor geregulariseerd en biedt nu een aanblik waartegen het herinneringsvermogen niet lang meer opgewassen zal zijn.”
Heden en verleden lopen langs elkaar en uit de geschiedschrijving, biografie, legenda’s, verwijzingen naar kunst en literatuur, de prachtige natuurbeschrijvingen en de nadruk op de onbetrouwbaarheid van herinneringen spreekt maar één ding; melancholie.
“[…], bleef ik lang onder de laatste bomen staan om vanuit het donker naar het vallen van de prachtige witgrijze sneeuw te kijken, die met zijn geluidloosheid het weinige dat er in de natte, verlaten velden aan kleur was volkomen uitwiste.”
Sebald neemt zijn lezer vanaf de allereerste pagina mee in deze melancholische sfeer. Het proza bestaat uit indrukwekkende en gedetailleerde beschrijvingen van omgeving, landschap en kunst en tegelijk gebeurt er niets. Enkel het reizen van de ene naar de andere plek en de afdwalende gedachtewereld van de hoofdpersoon houden de lezer geïnteresseerd, de auteur dwingt de lezer met zijn beschrijvende stijl om door te lezen. Duizelingen neemt de lezer vanaf het allereerste moment mee op een ongelofelijke reis door Europa en het verleden. Een reis die in sneltreinvaart verloopt en de lezer beduusd achterlaat.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
