Ambitie kent geen grenzen

John Boyne (Ierland, 1971) schreef elf romans voor volwassenen en zes voor jonge lezers, ook publiceerde hij een korte verhalenbundel. Veruit zijn meest bekende titel is De jongen in de gestreepte pyjama, een jeugdtitel over de Tweede Wereldoorlog die ook onder volwassenen veel lof kent en verfilmd werd. Boynes werk wordt in meer dan vijftig talen uitgegeven en zijn twee nieuwste romans De grote stilte en Wat het hart verwoest werden internationale bestsellers. Begin april 2019 verscheen zijn nieuwste roman in het Nederlands: Een ladder naar de hemel. 

Hoofdpersonage Maurice Swift wil maar één ding: een wereldberoemde schrijver worden. Schrijftalent is er wel, maar een gebrek aan inspiratie belemmert hem in zijn ambities. Dan ontmoet hij bestsellerauteur Erich Ackermann in een Berlijns hotel, de auteur is eenzaam en heeft een verhaal te vertellen. Hij vindt bij de charmante Maurice een luisterend oor en Maurice raakt ervan overtuigd dat verhalen overal te vinden zijn als je een schrijver wilt worden. Het hoeven zeker niet je eigen verhalen te zijn die je vertelt.  

“In die tijd zei je dat je voor altijd klaar was met schrijven. Dat je maar één goed idee had gehad en zelfs dat was niet van jou geweest, het was het verhaal van iemand anders, dat je alleen maar op papier had gezet, waarbij je niet geprezen werd om de kwaliteit van het boek zelf, maar om de manier waarop je een man met een verleden als verrader had ontmaskerd.”

De lezers van eerder werk van Boyne zouden door de titel wellicht op het verkeerde been gezet kunnen worden. Anders dan zijn roman De grote stilte gaat Een ladder naar de hemel namelijk niet over het geloof of het christelijke instituut. Deze nieuwste roman is anders dan zijn twee voorgaande werken en ook heel anders dan zijn jeugdwerk zoals De jongen in de gestreepte pyjama of De jongen op de berg. Het boek is rauwer en duisterder dan de lezer wellicht van Boyne gewend is maar heeft tegelijk veel herkenbare thema’s: de Tweede Wereldoorlog, homoseksualiteit en het vaderschap.

Een ladder naar de hemel zit interessant in elkaar. In de eerste delen van het boek volgen we het leven van Maurice maar steeds vanuit een ander perspectief, niet vanuit zijn eigen beleving. We zien hoe hij in verschillende fasen van zijn leven mensen belazert door hun verhalen te stelen en ze uit te geven onder zijn eigen naam, maar ook zijn vrienden en geliefden stuk voor stuk laat vallen. De hoofdstukken en intermezzo’s zouden ook los van elkaar gelezen kunnen worden maar vormen samen het levensverhaal van de schrijver en dragen zeker onderlinge verwijzingen in zich. De laatste twee delen van het boek zijn wel geschreven vanuit Maurice zelf.  

Na elk deel moet de lezer even bijkomen en daarom zijn de intermezzo’s die Boyne heeft ingelast perfect. Thema’s als schrijverschap, de literaire wereld en hoe hard het spel daar soms gespeeld wordt, worden door Boyne op een interessante en originele manier gebruikt in het verhaal. Maurice als overambitieuze schrijver is een pathetisch geval. In de laatste hoofdstukken, die vanuit Maurice zijn geschreven, blijkt eens te meer wat een verschrikkelijk persoon Boyne heeft geschapen als protagonist van zijn verhaal, maar toch krijgt de lezer ook medelijden met de man.

Ondanks het gebruik van herkenbare thema’s bewijst Boyne met Een ladder naar de hemel wederom een zeer diverse schrijver te zijn. Een auteur die de lezer steeds opnieuw weet te verrassen met zijn goede opbouw, prettige schrijfstijl en passages vol humor.