Levenslang in literatuur
Christine Otten (1961) debuteerde in 1995, maar brak in 2004 door met de grote roman De laatste dichters, die werd genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs. Otten werkte als journalist voor onder andere De Groene Amsterdammer en Vrij Nederland en is de bedenker en auteur van de ‘Gevangenis Monologen’: theatervoorstellingen gebaseerd op de verhalen van gedetineerden. Sinds tweeënhalf jaar begeleidt ze een schrijfgroep van langgestraften in de Penitentiaire Inrichting Heerhugowaard, locatie Zuyder Bos.
Net als Otten leidt hoofdpersonage Katrien Achenbach schrijfworkshops in de gevangenis. Zelf worstelt zij met een writers block maar in het Re-integratie- en Onderwijscentrum gaat er een wereld voor Katrien open. Ze maakt kennis met de levenslang gestrafte Luc S., die in het geheim een dagboek bijhoudt maar niet te porren is voor haar workshops. Katrien begint steeds meer thuis te komen in haar schrijfgroep, en vindt bij de gedetineerden vriendschap en begrip. Ondertussen schrijft Luc meedogenloos eerlijk over zijn leven én Katrien, het is zijn verzet tegen een uitzichtloos bestaan.
‘Ik heb erover nagedacht; ik schrijf voor mezelf. Ik heb geen getuigen nodig, geen oordelen van anderen, of opbouwende kritiek of wat ze dan ok doen in die schrijfgroep. Mijn enige ambitie is mezelf te overtuigen dat ik besta. Luc was here. Zoiets. Inpluggen op het onderbewuste doen ze maar in die groep.’
Een inkijkje in het hoofd van een levenslang gedetineerde, dat is wat Otten de lezer met haar personage Luc biedt. Een bijzonder interessant en realistisch inkijkje: hoewel Otten geen verhalen uit haar eigen ervaring letterlijk gebruikt om de privacy van de gedetineerden te waarborgen, is duidelijk dat ze in haar werk veel inzicht heeft opgedaan over hoe het voor een mens moet zijn om letterlijk geen uitweg, geen toekomst meer te hebben.
‘[…] kijk dat schrijf ik allemaal op achter elkaar zonder punten komma’s of van die shit weet ik veel als ik schrijf beweeg ik tenminste staat de tijd niet stil ik zweer je mij krijgen ze niet gek ik doe mijn ding [...].’
Wat betekenen begrippen als ‘vrijheid’ nog wanneer je levenslang, dag in, dag uit op dezelfde locatie verblijft, je medegedetineerden ziet komen en gaan en er voor jou niets meer verandert? De dagboeken van Luc lezen als een stream of consciousness, fragmenten zonder punten of komma’s, opsommingen, abrupt afgebroken zinnen zonder einde.
‘Katrien zei trouwens iets dergelijks toen ze me uitnodigde te komen schrijven, mijn verhaal. Ze zei dat “liegen ook mag”, fictie. Volgens haar kom je dan zelfs vaak ‘dichter bij de waarheid’.’
In Een van ons wordt de grens tussen feit en fictie opgezocht. Hoewel Katrien duidelijke overeenkomsten vertoond met de activiteiten van de auteur, ga je er als lezer van uit dat deze roman verzonnen is. Otten laat ons echter twijfelen door een getalenteerde medegedetineerde en protegé van Luc, bij zijn vrijlating, het dagboek van Luc naar buiten te laten smokkelen en aan Katrien te overhandigen met de mededeling daar iets mee te doen. Al deze langgestraften niet langer onzichtbaar te laten zijn.
En onzichtbaar zijn Luc en zijn medegedetineerden zeker niet. Een van ons maakt de kijk op het ‘leven’ in de gevangenis anders en zet de lezer aan het denken, zonder een beroep te doen op medelijden of de lezer deelgenoot te maken van misdrijven of andere schokkende beschrijvingen.
Een van ons is geen boek om het drama, om de actie, maar zoekt juist de psychologische kant op. Hoe overleeft een mens in totale isolatie, zonder vooruitzicht. Otten slaagt erin een (voor veel lezers) onbekend deel van de menselijke psyche bloot te leggen in de niet-alledaagse omgeving van de penitentiaire inrichting. Een interessant staaltje literatuur, zowel voor mensen binnen als buiten het gevangeniswezen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
