De potentiële vrouwelijke stem
Jente Posthuma is literatuurwetenschapper en debuteerde in 2016 met Mensen zonder uitstraling. Haar debuut werd genomineerd voor verschillende literaire prijzen en korte verhalen van haar hand verschenen in verschillende literaire tijdschriften. Haar tweede roman Waar ik liever niet aan denk verscheen in meerdere talen. Bij uitgeverij Pluim verscheen recent een nieuwe bundel van haar hand, Heks! Heks! Heks!.
'Posthuma gaat verder dan een hertaling van de verhalen van Cohen, maar durft de stap naar een radicale hervertelling niet te maken.' – recensent Anne
De bundel bestaat uit drie korte verhalen die gebaseerd zijn op Overijselsche Sagen van Josef Cohen uit 1914. In de vierde tekst in de bundel, het essay 'Trut', licht Posthuma toe dat ze de verhalen voor het eerst las toen een Twentse boekhandelaar haar vroeg ze te hertalen. Uiteindelijk ontstond deze bundel uit dit project. De verhalen gaan over vrouwen die door hun omgeving als heks bestempeld worden, omdat ze zelfstandig zijn of gewoonweg onbegrepen.
De hertaling of hervertelling van sprookjes, legenden, sagen en mythen, met name vanuit het vrouwelijke perspectief, is populair. Wat dat betreft past Heks! Heks! Heks! helemaal in de trend. Denk bijvoorbeeld aan Circe van Madeline Miller of De blik van Medusa van Natalie Haynes. Opvallend aan de vertellingen van Posthuma is dat ze weinig inzicht geven in de belevingswereld van de vrouwelijke personages.
'Hij liet zijn tranen lopen, vanaf zijn paard neerkijkend op Marie, die naast hem voortstrompelde. Uit haar neus kwam een stroom bloed die langs haar mond en kin op haar jurk droop zoals zijn tranen druppelden op de rug van zijn paard en hij voelde hoe het lot hen aan elkaar verbonden had, zo sterk dat het touw in zijn hand niet meer nodig was'
Posthuma maakt de vrouwen in de verhalen menselijker dan ze waarschijnlijk in de oorspronkelijke versie uit 1914 waren, maar ze lijken nog steeds even passief. De gebeurtenissen overkomen hen en de auteur vult hun eigen belevingswereld niet in. Posthuma gaat verder dan een hertaling van de verhalen van Cohen, maar durft de stap naar een radicale hervertelling niet te maken.
Zo merkt Posthuma in haar essay op dat in het verhaal van Old Minneke, het machtigste witte wief uit de veertiende eeuw, onverteld blijft wat er zich precies afspeelt in haar kuil. Een kuil waar volgens het verhaal 's nachts jonge mannen in verdwenen en waar deze 's ochtends met armen vol goud weer uitklauterden. In haar eigen versie, 'Boe', blijft dit eveneens een raadsel. Inzicht in de gedachten en gevoelens van 'heks' Letitia in het verhaal 'Een sentimentele man' ontbreken evenzeer.
Posthuma kan prachtig schrijven. In haar beide eerdere romans werkt haar stijl zonder opsmuk – in korte, heldere en simpele stukken tekst – heel erg goed. Maar waar ze in die romans met haar stijl de kern weet te raken, voldoet deze manier van schrijven in dit geval niet. Ook de combinatie van verhalen en essay is geen gunstige; ze vullen elkaar niet voldoende aan.
Het uitgangspunt van deze bundel is meer dan prachtig en heel interessant, zeker in het licht van de hernieuwde maatschappelijke en literaire interesse voor de vrouwelijke stem en onderbelichte en verdwenen verhalen en perspectieven. De uitvoering in Heks! Heks! Heks! maakt echter dat de lezer toch onbevredigd achterblijft.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
