Meer dan 5,9 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Hebban recensie

De potentiƫle vrouwelijke stem

Anne Oerlemans 10 augustus 2023

Jente Posthuma is literatuurwetenschapper en debuteerde in 2016 met Mensen zonder uitstraling. Haar debuut werd genomineerd voor verschillende literaire prijzen en korte verhalen van haar hand verschenen in verschillende literaire tijdschriften. Haar tweede roman Waar ik liever niet aan denk verscheen in meerdere talen. Bij uitgeverij Pluim verscheen recent een nieuwe bundel van haar hand, Heks! Heks! Heks!.

'Posthuma gaat verder dan een hertaling van de verhalen van Cohen, maar durft de stap naar een radicale hervertelling niet te maken.' – recensent Anne


De bundel bestaat uit drie korte verhalen die gebaseerd zijn op Overijselsche Sagen van Josef Cohen uit 1914. In de vierde tekst in de bundel, het essay 'Trut', licht Posthuma toe dat ze de verhalen voor het eerst las toen een Twentse boekhandelaar haar vroeg ze te hertalen. Uiteindelijk ontstond deze bundel uit dit project. De verhalen gaan over vrouwen die door hun omgeving als heks bestempeld worden, omdat ze zelfstandig zijn of gewoonweg onbegrepen.

De hertaling of hervertelling van sprookjes, legenden, sagen en mythen, met name vanuit het vrouwelijke perspectief, is populair. Wat dat betreft past Heks! Heks! Heks! helemaal in de trend. Denk bijvoorbeeld aan Circe van Madeline Miller of De blik van Medusa van Natalie Haynes. Opvallend aan de vertellingen van Posthuma is dat ze weinig inzicht geven in de belevingswereld van de vrouwelijke personages.

'Hij liet zijn tranen lopen, vanaf zijn paard neerkijkend op Marie, die naast hem voortstrompelde. Uit haar neus kwam een stroom bloed die langs haar mond en kin op haar jurk droop zoals zijn tranen druppelden op de rug van zijn paard en hij voelde hoe het lot hen aan elkaar verbonden had, zo sterk dat het touw in zijn hand niet meer nodig was'


Posthuma maakt de vrouwen in de verhalen menselijker dan ze waarschijnlijk in de oorspronkelijke versie uit 1914 waren, maar ze lijken nog steeds even passief. De gebeurtenissen overkomen hen en de auteur vult hun eigen belevingswereld niet in. Posthuma gaat verder dan een hertaling van de verhalen van Cohen, maar durft de stap naar een radicale hervertelling niet te maken.

Zo merkt Posthuma in haar essay op dat in het verhaal van Old Minneke, het machtigste witte wief uit de veertiende eeuw, onverteld blijft wat er zich precies afspeelt in haar kuil. Een kuil waar volgens het verhaal 's nachts jonge mannen in verdwenen en waar deze 's ochtends met armen vol goud weer uitklauterden. In haar eigen versie, 'Boe', blijft dit eveneens een raadsel. Inzicht in de gedachten en gevoelens van 'heks' Letitia in het verhaal 'Een sentimentele man' ontbreken evenzeer.

Posthuma kan prachtig schrijven. In haar beide eerdere romans werkt haar stijl zonder opsmuk – in korte, heldere en simpele stukken tekst – heel erg goed. Maar waar ze in die romans met haar stijl de kern weet te raken, voldoet deze manier van schrijven in dit geval niet. Ook de combinatie van verhalen en essay is geen gunstige; ze vullen elkaar niet voldoende aan.

Het uitgangspunt van deze bundel is meer dan prachtig en heel interessant, zeker in het licht van de hernieuwde maatschappelijke en literaire interesse voor de vrouwelijke stem en onderbelichte en verdwenen verhalen en perspectieven. De uitvoering in Heks! Heks! Heks! maakt echter dat de lezer toch onbevredigd achterblijft.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Anne Oerlemans

Gesponsord

Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.

Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.

Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.

'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19

Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.

Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk

Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.

Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.

Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug. 

Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.

De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!

De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.

Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.

Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.

Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.

Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.

Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.

Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.

In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.

De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.

Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!