Kort en bijzonder krachtig

De Engelse Megan Hunter studeerde Engelse Literatuur in Cambridge en schopte het eerder met haar poëzie tot de shortlist van de Bridport Prize. Het eind is ons begin wordt als een dystopische roman gepresenteerd, maar zou zeker ook niet misstaan op de poëzieafdeling.

Het eind is ons begin speelt in op de actualiteit door het thema klimaatverandering centraal te stellen. Een mysterieuze milieuramp zet de hele stad Londen onder water op het moment dat het hoofdpersonage haar eerste kind, Z, gebaard heeft. Gedwongen te vluchten gaat het gezin op zoek naar een veilige plek, van huis naar opvangkamp.

Hunter schreef een poëtisch boek. Weinig woorden, fragmentarisch en voor een groot deel incompleet. De meeste alinea’s tellen niet meer dan twee of drie korte zinnen. De personages in het boek hebben geen naam, enkel een letter. Toch is het boek van Hunter bijzonder krachtig. De auteur laat zien hoeveel je kunt zeggen door enkel vergelijkingen te maken, of juist te laten zien waar vergelijkingen tekort doen: 

“Ze lijken op te stijgen van onder mij, als een bad dat volloopt. Als darmkrampen. Als iets wat met geen vergelijking, hoe slecht ook, kan worden geduid.”

Voor wie van mooie citaten of filosofische wijsheden houdt is dit boek een pareltje. Het vergt een actieve lezer om de betekenis achter al deze losse zinsneden uit te puzzelen en de sfeer van het verhaal om te zetten in een verhaallijn. Voor wie echter op zoek gaat, zitten er heel veel prachtige interpretaties van moeilijk te definiëren concepten in dit boek. Een nieuwe moeder op de vlucht ontdekt al snel dat heel veel zaken relatief zijn; thuis, geluk, hoop, angst en liefde, maar ook stilte.

“Er zijn zoveel verschillende soorten stilte en er is maar één woord voor. De stilte binnenshuis is gerijpt, van stilte in de zin van geen geluid tot een andere, tastbare, korrelige stilte, een weerstand om doorheen te struikelen.”

Het verhaal van Z en zijn moeder wordt afgewisseld met schuingedrukte passages uit talloze mythologische en religieuze teksten van over de hele wereld. Dit plaatst hun verhaal en de overstroming in een lange traditie van vertellingen over mensen op de vlucht voor (natuur)geweld en een nieuwe ervaring van het leven op deze wereld. Het verhaal is in eerste instantie beangstigend, maar vooral ook de hoop en de liefde staan centraal en het is aan de lezer om al deze zaken een plek te geven in het verhaal van Hunter.

Een uitdaging dus, maar zeker een genot voor wie van bijzonder taalgebruik houdt. Ook als het thema van vluchtelingen en klimaatverandering je in ander prozawerk je niet aanspreekt kun je het boek van Hunter met een gerust hart lezen. Haar proza is namelijk zoveel meer dan dat.