Een nieuw geheugen
De Duitse Judith Schalansky (1980) schrijft boeken en ontwerpt ze ook zelf; voor deze vormgeving ontving ze verschillende prijzen. Ook voor Inventaris van enkele verliezen is het resultaat prachtig. Het sobere omslagontwerp en de zwart-op-zwart gedrukte kartonnen pagina’s tussen de verhalen geven het boek een melancholische uitstraling. ‘Een treur- en troostboek,’ noemt Schalansky haar nieuwe bundel dan ook in een brief aan haar lezers.
In Nederland verschenen eerder de boeken De lessen van mevrouw Lohmark (2012) en De atlas van afgelegen eilanden (2014) van haar hand. In 2020 verscheen, in de Nederlandse vertaling door Goverdien Hauth-Grubben, Inventaris van enkele verliezen bij Meridiaan Uitgevers.
Inventaris van enkele verliezen is veel dingen. Om te beginnen een verhalenbundel met verhalen over verdwenen zaken. Vergane schilderijen en bouwwerken, verdwenen personen en diersoorten, zoekgeraakte geschriften en samenlevingen. Toch blijven er altijd lege plekken of fragmenten over die de literatuur en de vertelkunst in staat stellen er een verhaal van te maken, en daarmee het verleden opnieuw uit te vinden en nieuw leven in te blazen.
‘De mythe is immers de hoogste vorm van alle werkelijkheden en, zo dacht ik even, de bibliotheek het ware schouwtoneel van de wereldgeschiedenis.’
De verhalen zijn een verzameling missende dingen en tegelijk vormt het vertelde een fictieve garantie voor de toekomst. In de poging dat wat niet meer is weer vorm en geest te geven, klinkt in deze bundel een oude ziel. Een ziel op zoek naar een verleden dat niet meer bestaat; de DDR, de Griekse en Romeinse oudheid en talloze andere plekken en personen vinden hun plek in dit nieuwe geheugen.
Zoals in elke verzameling bevat de bundel van Schalansky sterke en minder sterke verhalen, maar wat opvalt is vooral de verscheidenheid binnen de verhalen. Elk verhaal is geschreven in een andere literaire stijl en een ander genre. Deze afwisseling in schrijfstijl maakt de bundel als geheel interessant. Een verhalenbundel als experiment, als ruimte om te excelleren in het een en wellicht te falen in iets anders, maar het eindresultaat is bewonderenswaardig.
‘Het onttoveren van de wereld was tenslotte het grootste van alle sprookjes. Het magisch denken van een kind was sterker dan elke statistiek, elk ervaringsgegeven. Een aftelrijmpje was ineens waar, en een spleet op het tegelpad de onuitsprekelijke verschrikking, en wie erop trapte was reddeloos verloren. Van de mythe kon je alleen maar verliezen.’
In alle verhalen valt het oog voor detail op, soms beschreven in lange zinnen met ingewikkelde woorden en veel bijvoeglijke naamwoorden, soms slechts in een enkel woord aanwezig, maar altijd een belangrijk onderdeel van het gezegde. De wereld die Schalansky in haar korte verhalen oproept, verschijnt op deze manier zonder problemen voor het geestesoog van de lezer.
Inventaris van enkele verliezen is de moeite waard om de tijd voor te nemen, elk verhaal als los verhaal te bestuderen en het zonder verwachting over je heen te laten komen. Denkend aan dat wat we verloren, als mensheid, als individu, maar ook aan wat we nog te winnen hebben; zo veel mooie verhalen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
