Disko wil te veel in kunstzinnig proza

Anne Moon Disko brengt als beeldend kunstenaar en auteur van korte verhalen literatuur en de kunsten samen en dit doet ze ook in haar debuutroman, Kleine hellen, verschenen bij uitgeverij Oevers.

Kleine hellen vertelt het verhaal van Vera en Max. Beiden creatieve zielen en ook broer en zus. Vera is ongeneeslijk ziek en blikt terug op een leven vol pijnlijke herinneringen en bijzondere momenten, terwijl Max worstelt met zijn onvermogen om nog nieuwe schilderijen te maken en moet aanzien hoe Monica, een vriendin van zijn zus de laatste dagen van Vera in beeld brengt.

Kleine hellen laat zich moeilijk samenvatten, in het boek lopen vier of vijf verhaallijnen door elkaar en gezien de omvang (120 pagina’s) is dat nogal veel. Een roman is anders dan korte verhalen, maar de debuutroman van Disko is net zo fragmentarisch en gecomponeerd uit losse beelden. De lezer krijgt te weinig houvast en het verhaal springt van de hak op de tak. De sprongen in de tijd en de wisselingen in perspectief zijn op zichzelf geen bezwaar, maar binnen een en dezelfde scène, waarin ook nog eens gewisseld wordt tussen de eerste en derde persoon enkelvoud waar hetzelfde personage bedoeld wordt, maakt het wel heel bont. Op die manier raak je de lezer als auteur onderweg kwijt. De onduidelijkheid overheerst en prikkelt de lezer niet om nieuwsgierig te blijven.

Kunst speelt een hele grote rol in Kleine hellen en dit wordt door de auteur op drie niveaus erg mooi uitgewerkt. Allereerst zijn er de letterlijke verwijzingen naar schilders en specifieke schilderijen waaraan de hoofdpersonages (doen) denken. “Ze is omlijst door de deurpost, waardoor het lijkt alsof ze in een schilderij van Edward Hopper is beland.” Ten tweede is er de manier waarop Disko haar personages en hun verhaal beschrijft, het beeldende beschrijven van verschillende scènes: “Ze lag met opgetrokken benen op haar linkerzij te slapen, het laken waaronder we lagen bedekte alleen haar benen.” Tot slot is er de manier waarop het verhaal gecomponeerd is, als een doek met grove streken of een modern muziekstuk.

Disko stipt nog meer onderwerpen of thema’s aan in haar boek, waaronder loslaten, rouwverwerking en het idee van verdrinken, maar allen blijven aan de oppervlakte en worden niet voldoende uitgewerkt om indruk te maken. De titel wordt verklaard aan de hand van een nummer van Little Hells maar elk personage leeft tegelijk zijn eigen kleine hel, Vera worstelt met haar ziekte en nog steeds met het verlies van haar jongste broertje Menko, Max worstelt op zijn beurt met het verlies van Vera en hun afwezige ouders leefden in hun kleine hel die ook wel scheiding genoemd wordt.

Kleine hellen is zeker een interessant debuut en de manier waarop de verschillende kunstvormen verweven worden levert pluspunten op. Toch weegt de manier waarop de verhaallijnen onduidelijk en onafgemaakt blijven en het feit dat je als lezer de 120 pagina’s niet zonder slag of stoot door kunt lezen zwaarder en is Kleine hellen geen grote aanrader.