Filosofische diepgang en ingewikkeld taalgebruik
Mensheid is een brief aan jou is een dun boekje, maar laat de omvang je niet misleiden. Iets anders dan een diepgaand verhaal was namelijk niet te verwachten bij auteur en filosoof Govert Derix die in totaal al meer dan dertig boeken over zorg, filosofie, duurzaamheid en nieuwe manieren van werken publiceerde. In 2010 verscheen zijn eerste roman; De wereldomwandelaar, waarop Sterrenmoord en Gods Geschenk volgden. Zijn nieuwste roman vergt veel concentratie en een groot denkvermogen van de lezer.
Mensheid is een brief aan jou kan misschien wel het best omschreven worden als een filosofisch portret van onze tijd. De vondst van een lijk aan een Zwitsers meer veroorzaakt een golf van besef over de hele wereld; God is dood. Ondertussen overleeft Fred een val uit een vliegtuig en verdwijnt het jonge meisje, Helena, op mysterieuze wijze in de bergen.
Hoe verhouden al deze verhaallijnen zich tot elkaar? Derix houdt deze vraag lang in het midden. Door zijn verhaal op te delen in 123 korte fragmenten blijft de lezer in onzekerheid. De vele ontbrekende details en weggelaten elementen maken van het verhaal een cryptische puzzel. Ook blijven een aantal zaken onopgelost of niet uitgelegd door de auteur, hierdoor blijft vooral een idee van verwarring en onnodige complexiteit hangen na het lezen.
De filosofie speelt een grote rol in dit boek waarin de dood van God en de noodsituatie van een steeds verder aftakelende aarde en mensheid centraal staan. Ook de godsdienst komt dus meermaals terug, heel duidelijk ook in de verwijzing naar Bijbelse taferelen. Bijvoorbeeld de twaalf leerlingen van de duurzaamheidsleer van Fred, die zelf om een onduidelijke reden zijn verhaal niet meer mag verkondigen in de Europese top. Vervolgens valt Fred uit een vliegtuig en ervaart even later letterlijk een wederopstanding door deze val op onmogelijke wijze te overleven.
Maar soms slaat de auteur door in zijn filosofische invalshoek. Er wordt gestrooid met namen van denkers en hun ideeën en het taalgebruik slaat op sommige punten om van filosofisch naar melodramatisch: 'Ze beleefden een bevrijding, zonder exact te kunnen beschrijven waarvan ze verlost werden. Schaduw van het onzegbare, verlangen van flora en fauna, aangrijpend met een vrede en wreedheid van eeuwen.' De dichter in Derix eindigt sommige fragmenten ook nog met een paar dichtregels.
Uit het verhaal spreekt ook een vorm van idealisme. 'Een wereld zonder goden is een wereld met steeds minder oorlogen en geweld.' Een wereld dus zonder strijden uit Gods naam, maar wel een wereld met nieuwe ervaringen. Hier is de reflectie op taal als middel op zijn plaats. Verschillende keren hebben de personages in het verhaal ervaringen waarbij de reikwijdte van de taal die zij kenden tekort schiet. Taal is soms niet genoeg, maar het is het enige dat de mens heeft om te proberen vat te krijgen op zaken die hem onbekend zijn. 'Eerst de ervaring, dan het woord. Of is de menselijke geest al zo door woorden gevormd dat ook nieuwe ervaringen zich vormen naar vertrouwde woorden?'
Derix stipt in zijn 167 pagina’s tellende roman dus heel veel interessante gedachten en vragen aan, zaken waar je als lezer een leven lang over na kunt denken. Hoewel Mensheid is een brief aan jou dus zeker geen gemakkelijk boek is en ook niet altijd even lekker wegleest, is het voor de filosofieliefhebbers en de taalpuristen onder ons zeker de moeite waard om eens mee te worstelen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
