Meer dan 6,0 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Hebban recensie

Filosofische diepgang en ingewikkeld taalgebruik

Anne Oerlemans 04 december 2017

Mensheid is een brief aan jou is een dun boekje, maar laat de omvang je niet misleiden. Iets anders dan een diepgaand verhaal was namelijk niet te verwachten bij auteur en filosoof Govert Derix die in totaal al meer dan dertig boeken over zorg, filosofie, duurzaamheid en nieuwe manieren van werken publiceerde. In 2010 verscheen zijn eerste roman; De wereldomwandelaar, waarop Sterrenmoord en Gods Geschenk volgden. Zijn nieuwste roman vergt veel concentratie en een groot denkvermogen van de lezer.  

Mensheid is een brief aan jou kan misschien wel het best omschreven worden als een filosofisch portret van onze tijd. De vondst van een lijk aan een Zwitsers meer veroorzaakt een golf van besef over de hele wereld; God is dood. Ondertussen overleeft Fred een val uit een vliegtuig en verdwijnt het jonge meisje, Helena, op mysterieuze wijze in de bergen.  

Hoe verhouden al deze verhaallijnen zich tot elkaar? Derix houdt deze vraag lang in het midden. Door zijn verhaal op te delen in 123 korte fragmenten blijft de lezer in onzekerheid. De vele ontbrekende details en weggelaten elementen maken van het verhaal een cryptische puzzel. Ook blijven een aantal zaken onopgelost of niet uitgelegd door de auteur, hierdoor blijft vooral een idee van verwarring en onnodige complexiteit hangen na het lezen.  

De filosofie speelt een grote rol in dit boek waarin de dood van God en de noodsituatie van een steeds verder aftakelende aarde en mensheid centraal staan. Ook de godsdienst komt dus meermaals terug, heel duidelijk ook in de verwijzing naar Bijbelse taferelen. Bijvoorbeeld de twaalf leerlingen van de duurzaamheidsleer van Fred, die zelf om een onduidelijke reden zijn verhaal niet meer mag verkondigen in de Europese top. Vervolgens valt Fred uit een vliegtuig en ervaart even later letterlijk een wederopstanding door deze val op onmogelijke wijze te overleven.  

Maar soms slaat de auteur door in zijn filosofische invalshoek. Er wordt gestrooid met namen van denkers en hun ideeën en het taalgebruik slaat op sommige punten om van filosofisch naar melodramatisch: 'Ze beleefden een bevrijding, zonder exact te kunnen beschrijven waarvan ze verlost werden. Schaduw van het onzegbare, verlangen van flora en fauna, aangrijpend met een vrede en wreedheid van eeuwen.' De dichter in Derix eindigt sommige fragmenten ook nog met een paar dichtregels.  

Uit het verhaal spreekt ook een vorm van idealisme. 'Een wereld zonder goden is een wereld met steeds minder oorlogen en geweld.' Een wereld dus zonder strijden uit Gods naam, maar wel een wereld met nieuwe ervaringen. Hier is de reflectie op taal als middel op zijn plaats. Verschillende keren hebben de personages in het verhaal ervaringen waarbij de reikwijdte van de taal die zij kenden tekort schiet. Taal is soms niet genoeg, maar het is het enige dat de mens heeft om te proberen vat te krijgen op zaken die hem onbekend zijn. 'Eerst de ervaring, dan het woord. Of is de menselijke geest al zo door woorden gevormd dat ook nieuwe ervaringen zich vormen naar vertrouwde woorden?'  

Derix stipt in zijn 167 pagina’s tellende roman dus heel veel interessante gedachten en vragen aan, zaken waar je als lezer een leven lang over na kunt denken. Hoewel Mensheid is een brief aan jou dus zeker geen gemakkelijk boek is en ook niet altijd even lekker wegleest, is het voor de filosofieliefhebbers en de taalpuristen onder ons zeker de moeite waard om eens mee te worstelen. 

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Anne Oerlemans

Gesponsord

Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?

Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.

Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.

Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.

Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.

Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!

Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.

Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft

In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.

De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.

Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.

Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.

De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?

Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.

Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.

Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu

Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?

Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.

Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur