Akelig en indringend proza
Marieke Lucas Rijneveld (1991) debuteerde in 2015 met de dichtbundel Kalfsvlies, waarmee ze meteen de C. Buddingh’ Prijs voor het beste poëziedebuut in de wacht sleepte. Door de Volkskrant werd Rijneveld uitgeroepen tot literair talent van het jaar en gedichten en verhalen verschenen in onder andere Hollands Maandblad en De Revisor. Het prozadebuut De avond is ongemak leverde haar in 2020 de International Booker Prize op, als eerste Nederlandse winnaar van deze prijs. Deze tweede roman, Mijn lieve gunsteling, verscheen wederom bij Atlas Contact.
Een negenenveertigjarige veearts is verliefd op de veertienjarige dochter van een van de boeren voor wie hij werkt. Hij vertelt zijn verhaal over hun samenzijn. Het gezin van zijn lieve gunsteling is gebroken na het verlies van de verlorene en het vertrek van de verlatene dat daarop volgde. Enkel vader, zoon en dochter zijn overgebleven, namen krijgen de hoofdpersonages niet. Vergeleken met Rijnevelds debuut De avond is ongemak is Mijn lieve gunsteling ogenschijnlijk meer van hetzelfde. De thema’s, de setting; van het gereformeerde, gebroken gezin na een verlies tot de koeien en de wereldvreemde personages. Dit is Rijneveld 2.0.
‘[…], en hun ogen werden die van jou, waardoor ik nog duizeliger werd van mijn eigen driften, mijn begeerten, van hoe graag ik daar bij het podium wilde schreeuwen dat dat mijn lieve gunsteling was, maar jij zocht vooral de ogen van je klasgenoten, van mijn zoon, van de boerenknechten die ineens belangstelling voor je toonden nu je liet zien wat je al die tijd al in je droeg, […].’
Toch getuigt deze nieuwe roman wederom van lef. Schijnbaar zonder een enkel compromis vertelt de auteur het verhaal vanuit de pedofiele veearts, het geheel leest als een getuigenisverklaring. Haar personages zijn een dankbaar onderwerp voor psychologen. De veearts die in zijn verhaal geen enkel berouw lijkt te kennen, die amper op zijn eigen daden reflecteert en deze zelf in elk geval slechts impliciet lijkt te veroordelen. Zijn minnekind, dat gelooft dat ze kan vliegen, dat niet een gekaapt vliegtuig, maar zij in de tweede toren van de Twin Towers is gevlogen op 11 september en dat hele gesprekken voert met een denkbeeldige Hitler en Freud. Daarnaast is er de oneindige en ongemakkelijke fascinatie met het mannelijk geslacht, de geweien vliegen je letterlijk en figuurlijk om te oren.
Het rauwe, bijna afstandelijke schrijven van Rijneveld kent geen mededogen, niet voor personages en niet voor lezers. Sommige passages zijn te akelig voor woorden, maar de taal sleurt de lezer er letterlijk doorheen. De eindeloze zinnen laten geen ruimte voor een natuurlijk rustpunt waardoor je door blijft lezen. De schrijfstijl zal herkenbaar zijn voor de lezers van De avond is ongemak, evenals de verwijzingen naar het geloof en Bijbelteksten. Hoewel de talloze koeienmetaforen opgevat zouden kunnen worden als een onuitputtelijke bron van creativiteit, zijn ze in het taalgebruik van de veearts echt té aanwezig en irriteren ze al snel mateloos.
‘[…], de kijker wilde alleen realistisch opbloeiende liefde zien zodat hij kon denken dat dit hem ook kon overkomen en ik wist toen al dat wij buitengewoon waren, uniek, al vond ik het woord uniek net zo lelijk als een afgemeste en opgefokte stier, en ik zag toen niet in dat ik net zo goed alleen maar bezig was met karkasgroei, […].’
Mijn lieve gunsteling is geen licht boek, de zware thema’s en expliciete beschrijvingen laten een akelig gevoel achter en het onheil ligt continue op de loer. Het verlies, het gebroken gezin en de kwetsbaarheid van de gunsteling zijn indrukwekkend, Rijneveld weet als geen ander onder je huid te kruipen, zelfs vanuit een verachtelijk en ondenkbaar perspectief als dat van een pedofiele veearts.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
