Akelig en indringend proza
Marieke Lucas Rijneveld (1991) debuteerde in 2015 met de dichtbundel Kalfsvlies, waarmee ze meteen de C. Buddingh’ Prijs voor het beste poëziedebuut in de wacht sleepte. Door de Volkskrant werd Rijneveld uitgeroepen tot literair talent van het jaar en gedichten en verhalen verschenen in onder andere Hollands Maandblad en De Revisor. Het prozadebuut De avond is ongemak leverde haar in 2020 de International Booker Prize op, als eerste Nederlandse winnaar van deze prijs. Deze tweede roman, Mijn lieve gunsteling, verscheen wederom bij Atlas Contact.
Een negenenveertigjarige veearts is verliefd op de veertienjarige dochter van een van de boeren voor wie hij werkt. Hij vertelt zijn verhaal over hun samenzijn. Het gezin van zijn lieve gunsteling is gebroken na het verlies van de verlorene en het vertrek van de verlatene dat daarop volgde. Enkel vader, zoon en dochter zijn overgebleven, namen krijgen de hoofdpersonages niet. Vergeleken met Rijnevelds debuut De avond is ongemak is Mijn lieve gunsteling ogenschijnlijk meer van hetzelfde. De thema’s, de setting; van het gereformeerde, gebroken gezin na een verlies tot de koeien en de wereldvreemde personages. Dit is Rijneveld 2.0.
‘[…], en hun ogen werden die van jou, waardoor ik nog duizeliger werd van mijn eigen driften, mijn begeerten, van hoe graag ik daar bij het podium wilde schreeuwen dat dat mijn lieve gunsteling was, maar jij zocht vooral de ogen van je klasgenoten, van mijn zoon, van de boerenknechten die ineens belangstelling voor je toonden nu je liet zien wat je al die tijd al in je droeg, […].’
Toch getuigt deze nieuwe roman wederom van lef. Schijnbaar zonder een enkel compromis vertelt de auteur het verhaal vanuit de pedofiele veearts, het geheel leest als een getuigenisverklaring. Haar personages zijn een dankbaar onderwerp voor psychologen. De veearts die in zijn verhaal geen enkel berouw lijkt te kennen, die amper op zijn eigen daden reflecteert en deze zelf in elk geval slechts impliciet lijkt te veroordelen. Zijn minnekind, dat gelooft dat ze kan vliegen, dat niet een gekaapt vliegtuig, maar zij in de tweede toren van de Twin Towers is gevlogen op 11 september en dat hele gesprekken voert met een denkbeeldige Hitler en Freud. Daarnaast is er de oneindige en ongemakkelijke fascinatie met het mannelijk geslacht, de geweien vliegen je letterlijk en figuurlijk om te oren.
Het rauwe, bijna afstandelijke schrijven van Rijneveld kent geen mededogen, niet voor personages en niet voor lezers. Sommige passages zijn te akelig voor woorden, maar de taal sleurt de lezer er letterlijk doorheen. De eindeloze zinnen laten geen ruimte voor een natuurlijk rustpunt waardoor je door blijft lezen. De schrijfstijl zal herkenbaar zijn voor de lezers van De avond is ongemak, evenals de verwijzingen naar het geloof en Bijbelteksten. Hoewel de talloze koeienmetaforen opgevat zouden kunnen worden als een onuitputtelijke bron van creativiteit, zijn ze in het taalgebruik van de veearts echt té aanwezig en irriteren ze al snel mateloos.
‘[…], de kijker wilde alleen realistisch opbloeiende liefde zien zodat hij kon denken dat dit hem ook kon overkomen en ik wist toen al dat wij buitengewoon waren, uniek, al vond ik het woord uniek net zo lelijk als een afgemeste en opgefokte stier, en ik zag toen niet in dat ik net zo goed alleen maar bezig was met karkasgroei, […].’
Mijn lieve gunsteling is geen licht boek, de zware thema’s en expliciete beschrijvingen laten een akelig gevoel achter en het onheil ligt continue op de loer. Het verlies, het gebroken gezin en de kwetsbaarheid van de gunsteling zijn indrukwekkend, Rijneveld weet als geen ander onder je huid te kruipen, zelfs vanuit een verachtelijk en ondenkbaar perspectief als dat van een pedofiele veearts.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
