Nieuwe oude stemmen
Paul Lomami Tshibamba wordt beschouwd als een van Congo’s belangrijkste schrijvers, hij publiceerde verhalen en novellen en ging openlijk in tegen de Belgische kolonisatie en bepleitte dat België zich onvoldoende inzette om Congo onafhankelijk te maken. Hij werd ervoor opgesloten en gefolterd en vluchtte uiteindelijk naar Frans-Congo. Na de onafhankelijkheid keerde hij terug en bekleedde hij verschillende regeringsposten. Zijn bekendste novelle Ngando werd, met twee andere verhalen in deze bundel, vertaald door Manik Sarkar en uitgegeven door De Geus.
'De heruitgave van de verhalen van Lomami Tshibamba voegt een belangrijk perspectief toe aan de geschiedenis.' - recensent Anne
Ngando wordt voorafgegaan door maar liefst drie voorwoorden. Een door de auteur zelf, bij de oorspronkelijke publicatie in 1948, een door Mukala Kadima-Nzuji, auteur uit Congo-Brazzaville, bij de heruitgave uit 1982 en tot slot een door Sibo Rugwiza Kanobana, auteur en docent in de sociolinguïstiek en postkoloniale studies aan de Universiteit Gent en Open Universiteit van Nederland. Drie generaties Congolezen die de verhalen duiden, waarbij de laatste oproept om deze inleidingen vooral over te slaan en de verhalen voor zichzelf te laten spreken.
‘Je zal hoogstwaarschijnlijk bepaalde onderdelen niet snappen omdat je nu eenmaal niet vertrouwd bent met de context en lokale tradities. Geloof me, ik ook niet. Maar wat de verhalen je willen vertellen zal je begrijpen. De mens, de pijn, de angst, de ontreddering, de absurditeit, het onrecht, de wraak, het onbegrip, het leven, de dood en hoe we als mens met dat alles omgaan.’
De verhalen van Lomami Tshibamba zijn ontstaan onder invloed van de mondelinge verteltraditie van de meerderheid van de Congolese bevolking en bewust niet geschreven in navolging van bestaande Franstalige literaire stemmen. De auteur wil zo veel mogelijk een ‘inheems’ perspectief respecteren en dat maakt dat de verhalen een heel eigen stijl en kijk op de wereld hebben. Het betekent ook dat de gemiddelde lezer wat moeite zal moeten doen om de verhalen te begrijpen.
Het zijn de fantastische volksvertellingen en legenden die aan de basis van de verhalen liggen die de lezer meenemen, om vervolgens meer te leren over de kolonisatie en de gevolgen daarvan voor de inheemse bevolking. De verhalen zijn een schat voor liefhebbers van magisch realisme, vanwege hun literaire kwaliteiten, maar zijn evengoed interessant voor wie meer wil leren over het koloniale verleden, de universele thema’s van menselijkheid maken het geheel ondanks de verschillen met onze verhalen zeer herkenbaar.
‘De Ngbaka-Mabo, die al woedend waren vanwege de oorlogszucht van de militairen en geïrriteerd omdat de oude Gbayuma hun eigen vechtlust had ingedamd, zijn diep verontwaardigd over het kwetsende bevel van die tolk die geen tegenspraak duldt en die hun dialect op belachelijke wijze geweld aandoet. Toch beheersen ze zich, met blikken vol minachting, een agressieve houding, en de gevaarlijke werpmessen stevig in de hand.’
De heruitgave van de verhalen van Lomami Tshibamba voegt een belangrijk perspectief toe aan de geschiedenis, een perspectief dat lang genegeerd bleef en het is mooi dat deze nieuwe vertaling een bijzonder podium geeft aan deze nieuwe en tegelijk zo oude stemmen uit onze geschiedenis.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
