Realistische inhoud in gekunstelde vorm
De laatste roman van auteur en dichter Erik Jan Harmens (Hallo muur) was een groot succes en in 2016 publiceerde hij Duetten met Ilja Leonard Pfeijffer. Nu komt Harmens met een nieuwe roman, Pauwl, waarin hij vertelt over het leven van de 34-jarige Paul die autisme heeft. De belevenissen van Paul zijn sinds december 2016 ook te lezen in Het Parool.
Paul heeft autisme en woont in gezinsvervangend tehuis De Driemaster. Meestal gaat het leven daar gewoon zijn gangetje, gaat Paul naar zijn werk bij de plantsoendienst en probeert heel hard om zich rustig te houden, bijvoorbeeld door zijn blikveld op te delen in verschillende vakjes om het overzicht te kunnen houden. Op een dag verdwijnt Pauls baardagaam Wilfred uit zijn terrarium en wanneer er die dag keer op keer dingen mis blijven gaan verliest Paul langzaam de controle.
Wat meteen opvalt bij het lezen van Pauwl zijn de korte ‘hoofdstukjes’ die als titel steeds een bepaald getal hebben. De roman lijkt hierdoor, vooral in het begin, geen eenheid te vormen. Kleine stukjes, verhaaltjes en belevenissen laten de lezer kennismaken met Paul en zijn leefwereld maar een rode draad ontbreekt. Het lijkt daarom bijna logisch dat de spin-off van Pauwl (gebaseerd op deze roman) als feuilleton verschijnt. Het boek leent zich ervoor om in stukjes te worden gehakt.
Een duidelijke chronologie ontbreekt ook, in elk geval tot aan het laatste gedeelte van het boek. Tegen het einde worden de hoofdstukken wat langer en valt er ook steeds meer een verhaallijn te ontdekken in dat wat er in het leven van Paul gebeurt. Pas bij de laatste pagina’s aangekomen heb je het gevoel dat je een roman aan het lezen bent, eerder is de opbouw daarvoor te gekunsteld en lijken de hoofdstukken te willekeurig achter elkaar geplakt in de tijd.
Voordat je nu het hele boek zelf in stukjes gaat knippen, is het toch de moeite het eerst even te lezen. Door de korte stukjes en de prettige schrijfstijl van Harmens is dat ‘even’ inderdaad niet zo lang, je leest het boek gemakkelijk in één middag uit. Harmens schrijft op zo’n manier dat het lijkt alsof Paul zijn verhaal zelf vertelt. Hierdoor worden veel details uitgewerkt waar mensen zonder autisme geen twee keer over na zouden denken, ook de lezer niet. ‘Even’ is een woord waar Paul bijvoorbeeld niet blij van wordt; want hoe lang duurt dat ‘even’ dan precies? Vage tijdsaanduidingen, niet gespecificeerde aantallen, dit alles komt in Pauls wereld niet voor en je kunt er als lezer nu ook niet omheen of overheen lezen omdat Paul (meestal tussen haakjes) uitlegt wat er met de vage termen bedoeld wordt: “Ik heb ruim een uur (een uur en vier minuten) geslapen.”
Storend zijn deze toevoegingen niet, ze helpen juist om je meer betrokken te voelen bij Paul en toveren af en toe zelfs een grote glimlach op je gezicht. Harmens slaagt er bijzonder goed in om inzicht in de leefwereld van zijn hoofdpersonage te creëren. Paul legt zelf goed uit hoe dingen voor hem anders zijn dan voor ‘gewone’ mensen en hoe hij daarmee leert of heeft leren omgaan. Hoewel het de vraag is in hoeverre mensen met autisme dit onderscheid zelf zouden kunnen benoemen of uitleggen, maakt het Paul geen ongeloofwaardig personage. Het wekt eerder sympathie op en veel dingen zullen voor lezers wellicht zelfs herkenbaar zijn: “Gesprekken zijn net wedstrijdjes tafeltennis, het balletje gaat van de ene kant naar de andere. Vaak hoef je alleen maar terug te slaan, soms is alleen knikken genoeg. Behalve als iemand echt iets vraagt: … Wat belangrijk is, is dat een gesprek niet ineens ophoudt, …”
Harmens heeft met Pauwl vooral een realistisch portret gemaakt van een leven met autisme, op sommige momenten is het schrijnend, op andere momenten vol humor en die eerlijkheid maakt dit boek de moeite van het lezen toch waard.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
