Nieuwe stemmen

De namen Fay Van Kerckvoorde, Alex Philippa, Sandro van der Leeuw, Selin Kușçu, Lotte Krakers, Maxime Garcia Diaz, Amarylis De Gryse, Marion Bruinenberg, Else Boer, Mira Aluç en Obe Alkema zullen sommige literatuurliefhebbers niet onbekend voorkomen. Verhalen van hun handen verschenen in verschillende (online) literaire tijdschriften, maar ze hadden tot de Boekenweek van 2020 in elk geval één ding gemeen; nooit eerder werd werk van hun hand bij een Nederlandse uitgeverij gepubliceerd.

Voor de Boekenweek, met als thema ‘Rebellen en dwarsdenkers’, ging uitgeverij Prometheus op zoek naar een nieuwe lichting auteurs. De bundel Rebel, rebel doet denken aan het concept van de Sampler, zoals Das Mag die in 2019 lanceerde. Geen literair tijdschrift, maar een bundel met dezelfde functie, die van kweekvijver van de Nederlandse literatuur, niet onder een onafhankelijke redactie, maar weer terug naar waar het literaire tijdschrift ooit begon; de uitgeverij. Het is dan ook geen toeval dat twee van de elf auteurs werken aan een debuutroman die bij Prometheus zal verschijnen.

‘Het rebelse van deze auteurs is de ene keer makkelijker te herkennen dat de andere. […] Steeds gaat het echter om auteurs die op een authentieke wijze trachten te schrijven over een wereld waarin het alsmaar moeilijker wordt je af te keren van hoe we nu eenmaal de dingen doen.’

Het voorwoord belooft nieuwe, literaire stemmen. Rebellen die zich keren tegen de huidige literatuur? Of auteurs die schrijven over rebellen? Rebel, rebel heeft van allebei een beetje. De ene nieuwe stem is uitgesprokener dan de ander, de ene als lezer beter te plaatsen of te begrijpen dan de ander.

Het meest opvallende verhaal in termen van literaire stijl en het aanvechten van conventies is ‘Maagd_(Sterrenbeeld)’ van Maxime Garcia Diaz. Zij combineert deels Nederlandstalig en deels Engelstalig proza met Engelstalige poëzie en schrijft haar dialogen uit in scriptvorm en aktes. Tegelijk weet ze met haar verhaal en door haar opstandige personages de huidige samenleving treffend te analyseren.

‘Een vurige discussie barst los over bourgeois moraliteit, onderliggende structuren, problematische zaken, veganisme, vampirisme, de meest efficiënte manieren om onderdrukkende systemen te ontmantelen, de onderdrukkende implicaties van het begrip ‘efficiëntie’, en wie gisterenavond alle Tony Chocolonely heeft opgegeten.’

Elf heel verschillende schrijvers bevolken de bundel Rebel, rebel, maar er zijn ook overeenkomsten te ontdekken; veel verhalen hebben een feministisch tintje. Het zou natuurlijk kunnen dat dit door het hoge aantal vrouwelijke schrijvers in de bundel komt, maar ook opvallend veel verhalen dragen thema’s als diversiteit met zich mee. Vormen de vele homoseksuele personages en buitenbeentjes dan de rebellie tegen de literatuur?

Alle auteurs zijn eind-twintigers, de twijfel over de wereld waarin we leven en de vraag naar de zin van dit alles vormen misschien wel de grootste gemene deler in deze bundel met korte verhalen.

‘”[…] Ik zeg het je, zo moeilijk is het niet.” Wat niet? denk ik. Geslaagd te lijken in het leven? Doen alsof je bezig bent? Een baan krijgen? Een diploma, gedrukt op hetzelfde papier als alle boeken die je nooit zult lezen?’

Er valt nog veel te zeggen over de verhalen in deze bundel. Dansen is de oplossing in ‘De onbreekbare zeepbel’ van Alex Philippa. Marion Bruinenberg speelt op fantastische wijze met tijd in ‘Het einde van de tijd’. ‘Tegen de vlakte’ van Amarylis De Gryse blijft hangen vanwege de tegendraadse gedachten en staccato schrijfstijl en de interessante relatie tussen het hoofdpersonage en haar vader in ‘Niet zoals hij’ van Selin Kușçu smaakt naar meer.

Moeten deze stemmen per se allemaal rebels zijn, zij het op hun eigen manier? Rebel, rebel is vooral een fijne manier om kennis te maken met deze nieuwe stemmen in de Nederlandse literatuur, ook daarin blijft er altijd ruimte voor persoonlijke smaak en de verschillen in de verhalen helpt de lezer die te ontdekken. Hebben de uitgeverijen hiermee een substituut voor de verdwijnende literaire tijdschriften gevonden?