Actuele klassiekers

Annelies Verbeke debuteerde met de internationale bestseller Slaap! in 2003. Haar werk verschijnt inmiddels in vijfentwintig landen en met haar roman Dertig dagen won de auteur verschillende prijzen. Verbeke is ambassadeur van het korte verhaal, een genre waar ze vaak om geprezen wordt. Haar nieuwe bundel Treinen en kamers verscheen begin januari 2021 bij uitgeverij De Geus.

Treinen en kamers bevat klassieke literatuur in vijftien verhalen. Vijftien meesterwerken van vóór 1900 vormen het uitgangspunt voor elk verhaal. Verbeke koos niet enkel westerse, maar ook andere werken en verbindt alle meesterwerken naadloos met de actualiteit en elkaar in haar verhalen. Onder andere Frankenstein, De goddelijke komedie, Don Quichot, Gullivers reizen en De gouden ezel vormen de basis voor de verhalenbundel.

Je kunt de verhalen van Verbeke zonder problemen ook lezen als je zelf niet bekend bent met de klassiekers, maar des te leuker zijn die verhalen waarbij je als lezer ontdekt welk spel de auteur speelt. Zo is 'Verloren zang' het verhaal van een vluchteling waarbij de auteur het klassieke werk van Homerus, De Odyssee, als uitgangspunt heeft genomen. Het zal niemand verbazen dat het verhaal in hexameters geschreven werd. Ook maakt Verbeke vaak gebruik van letterlijke citaten uit de meesterwerken in haar verhalen, waardoor de verbinding tussen teksten uit het heden en verleden wordt versterkt.

Hedendaags zijn de verhalen zeker, zo krijgen vrouwen een stem, duiken verwijzingen naar de coronacrisis op in de anderhalve-meter-afstandregels en besmettingsgevaar en is er aandacht voor actuele thema’s als de vluchtelingencrisis. Wanneer 'de auteur', hoofdpersonage in het openingsverhaal 'Deserteren' zowel Goethe, Mann en het personage Charlotte op bezoek krijgt, samen met een Amerikaanse psychologe die gespecialiseerd is in hoogsensitiviteit ontstaan er interessante gesprekken.

'Nu overdrijft hij toch wat, denkt de auteur, en dan: een man te zijn! Zo ongestraft dramatisch te mogen kwelen, zo vrijelijk met hyperbolen en uitroeptekens te mogen strooien zonder teruggefloten te worden, er zelfs met eeuwige roem voor te worden beloond! Enfin, ze moest hem ook in zijn tijd zien, jaja.'

Met de nodige humor en een enorm vermogen tot zelfreflectie blaast Verbeke leven in de klassieken en laat zien dat deze verhalen en hun thema’s nog lang relevant zullen zijn. Dat de vertaling ervan naar de hedendaagse tijd ook risico’s met zich meebrengt lijken haar personages maar al te goed te beseffen, bijvoorbeeld wanneer twee filmmakers in 'Force majeure' over hun Don Quichot-project spreken:

'In de zestiende versie van Het Scenario is de Quichot-figuur een achttienjarige vlogster die met een Sancho-achtig vriendinnetje aan haar zijde tot een aantal – voornamelijk licht pornografische – avonturen wordt genoopt en verlangt naar de liefde van een bekende influencer. Ze rijdt op een paarse motor. Je wilt niet terugdenken aan hoe het zover is kunnen komen.'

Verbeke verbindt de verhalen in Treinen en kamers onderling door subtiele verwijzingen naar eerdere verhalen op te nemen, lezers herkennen dezelfde personages, gebeurtenissen die zich herhalen en thematiek die zich over meerdere verhalen uitstrekt waardoor het één geheel wordt. Een prachtige bundel voor iedereen die van klassiekers houdt maar ook eens iets eigentijds wil lezen, of voor iedereen die van hedendaags proza kan genieten maar de klassieken niet wil missen.