Een sympathieke zoektocht

Journalist Rik Van Puymbroeck werkt voor De Tijd en werd door de Stichting voor Verhalende Journalistiek drie keer uitgeroepen tot Meesterverteller. Een deel van zijn kranteninterviews werd gebundeld in Ergens onderweg en in zijn boek Weduwen verzamelde hij getuigenissen van twaalf vrouwen die hun man verloren. Treurwil is zijn literaire debuut.

De ik-verteller verliest zijn beste vriend, zijn broer en zijn moeder en gaat op zoek naar die doden in zijn verdere leven en zijn schrijven. Hij zoekt naar manieren om het verdriet vorm te geven, naar het loslaten en vasthouden van verlies en hoe daarmee om te gaan.

‘Mensen vinden het een fout als je blijft treuren. Als je wil blijven treuren. Als je de doden niet wil loslaten. Als je de rouw liever op sterkwater zet en koestert in plaats van hem weg te gooien. Als je hem wil vasthouden. In een houdgreep. Dat is de fout van treurwil.’

Deze zoektocht naar verdriet en rouw is een zoektocht in het eigen binnenste van de verteller, tegelijk zoekt de verteller ook naar uitingen over deze thema’s in het werk van andere schrijvers. Het maakt dat Treurwil eerder leest als een memoires of essay, dan als een roman. Van een plot lijkt amper sprake. De korte hoofdstukken vormen het uitgangspunt voor herinneringen, observaties en overdenkingen.

‘Woorden te zoeken, gedachten te ordenen, herinneringen bijeen te harken, verontschuldigingen, dankwoorden, laatste offers. Maar de dood is uniek.’

Het is een goed geschreven werk dat zich niet gemakkelijk laat vangen in een genre. Van Puymbroeck maakt mooie zinnen, maar leent er bijna net zoveel van andere schrijvers, zowel in het Nederlands als het Frans. De korte passages vormen het verslag van een zoektocht die op zijn beurt voor de lezer weer als uitgangspunt kan dienen in de zoektocht naar rouwverwerking en het omgaan met verlies.

Het boek staat vol met gedenktekens, begraafplaatsen en de rituelen die de mens nodig heeft bij een afscheid, bij het omgaan met verdriet, zowel in het heden als het verleden. Treurwil is een sympathiek boek dat de grenzen tussen fictie en non-fictie opzoekt en tegelijk authentiek aandoet. Een aanrader voor iedereen die troost zoekt en wil nadenken over of verdriet wel losgelaten kan of zelfs moet worden om verder te kunnen leven tussen de doden die ons omringen.