Duistere, macabere humor
Hilary Mantel (1952-2022) was een veelzijdig en veelgeprezen auteur, vooral bekend van haar historische fictie. Ze ontving de Booker Prize twee keer, voor haar historische romans in de 'Cromwell'-trilogie: Wolf Hall (2009) en Het boek Henry (2012). Van haar werk zijn toneelstukken en televisieseries gemaakt en bij Meridiaan uitgevers verscheen begin 2023 een ‘nieuwe’ roman van haar hand. De oorspronkelijke roman werd al in 2005 gepubliceerd, maar pas nu vertaald naar het Nederlands. Voorbij het zwart werd vertaald door Harm Damsma en Niek Miedema.
'Laat het maar aan Mantel over om een geheel nieuwe wereld tot leven te brengen en de lezer daarin helemaal mee te nemen.' - Hebbanrecensent Anne
Hoofdpersonage Alison Hart is een mollig en wanhopig medium, ze probeert de verschrikkingen die tot haar komen vanuit het volgende leven te verbergen voor haar klanten en enkel de boodschappen van geliefde doden door te geven. Haar listige assistente Colette probeert Alison zo goed en zo kwaad als ze kan te helpen maar houdt er ook een eigen agenda op na. Langzaam maar zeker wordt Alison overgenomen door de kwelgeesten uit haar verleden, ondanks of wellicht juist door haar verzet ertegen.
‘Al had een vrouw gevonden met een stijve linkerknie en diende haar van advies over traditionele Chinese geneeswijzen. Het was een zijspoor, maar ze zouden teleurgesteld naar huis gaan als ze er niet wat jargon over meridianen, leylijnen, chakra’s en feng shui tussendoor gooide.’
In een brief aan haar lezers maakt Mantel duidelijk dat de roman voortgekomen is uit een persoonlijke ervaring met een helderziende, iets waarin Mantel zelf niet geloofde. Nadat ze de zaal uitliep en de assistente van de helderziende de posters na haar optreden zag weghalen, kwamen de vragen naar boven; hoe krijg je zo’n baan en hoeveel geld verdienen deze mensen met hun duistere handel? Dat sceptische en het ongeloof sluimert de hele roman op de achtergrond, maar zonder de personages of hun beroep belachelijk te maken of hen openlijk niet serieus te nemen.
‘En op deze avond moet ze, zoals op alle andere, de paniek onderdrukken die we allemaal zouden voelen als we opgescheept zitten met een bende wildvreemde doden naar wier bedoelingen we alleen maar konden gissen.’
Hilary Mantel is een schrijver met humor, dat laat ze ook in Voorbij het zwart zeker zien. Het onderwerp van deze roman leent zich voor een duistere, macabere humor, humor die zich tussen de regels door laat vinden. Bijvoorbeeld in het indirecte commentaar dat Mantel verweeft in haar vertelperspectieven, commentaar op de wereld die ze zelf heeft geschapen maar ook op de personages die ze beschrijft.
Met veel aandacht voor het decor van haar vertelling en de beschrijvingen van de omgeving zorgt Mantel dat elk detail bijdraagt aan het tot leven brengen van een wonderlijke wereld, een duistere en onbegrijpelijke wereld met wellicht nog wonderlijkere personages. Dode en halfdode personages, mediamieke personages van allerlei soorten en maten en springlevende maar even tragische figuren, Mantel weet ze allemaal even liefdevol én overtuigend te beschrijven, hoe tragisch hun lot ook mag zijn.
‘De auto snelt langs de afritten en de door de snelweg omsloten ruimte is de ruimte in haar binnenste: het strijdperk, het barre land, de plek achter haar ribben waar de innerlijke oorlog woedt. Het hart klopt, de achterlichten knipogen.’
Dromen, geesten en bijgeloof spelen ook een grote rol in de 'Cromwell'-trilogie, maar of het nu de zestiende eeuw of een recentere tijd is, laat het maar aan Mantel over om een geheel nieuwe wereld tot leven te brengen en de lezer daarin helemaal mee te nemen. Van detail naar detail en van humoristische opmerking naar humoristische opmerking zonder het grotere geheel uit het oog te verliezen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
