Duistere, macabere humor
Hilary Mantel (1952-2022) was een veelzijdig en veelgeprezen auteur, vooral bekend van haar historische fictie. Ze ontving de Booker Prize twee keer, voor haar historische romans in de 'Cromwell'-trilogie: Wolf Hall (2009) en Het boek Henry (2012). Van haar werk zijn toneelstukken en televisieseries gemaakt en bij Meridiaan uitgevers verscheen begin 2023 een ‘nieuwe’ roman van haar hand. De oorspronkelijke roman werd al in 2005 gepubliceerd, maar pas nu vertaald naar het Nederlands. Voorbij het zwart werd vertaald door Harm Damsma en Niek Miedema.
'Laat het maar aan Mantel over om een geheel nieuwe wereld tot leven te brengen en de lezer daarin helemaal mee te nemen.' - Hebbanrecensent Anne
Hoofdpersonage Alison Hart is een mollig en wanhopig medium, ze probeert de verschrikkingen die tot haar komen vanuit het volgende leven te verbergen voor haar klanten en enkel de boodschappen van geliefde doden door te geven. Haar listige assistente Colette probeert Alison zo goed en zo kwaad als ze kan te helpen maar houdt er ook een eigen agenda op na. Langzaam maar zeker wordt Alison overgenomen door de kwelgeesten uit haar verleden, ondanks of wellicht juist door haar verzet ertegen.
‘Al had een vrouw gevonden met een stijve linkerknie en diende haar van advies over traditionele Chinese geneeswijzen. Het was een zijspoor, maar ze zouden teleurgesteld naar huis gaan als ze er niet wat jargon over meridianen, leylijnen, chakra’s en feng shui tussendoor gooide.’
In een brief aan haar lezers maakt Mantel duidelijk dat de roman voortgekomen is uit een persoonlijke ervaring met een helderziende, iets waarin Mantel zelf niet geloofde. Nadat ze de zaal uitliep en de assistente van de helderziende de posters na haar optreden zag weghalen, kwamen de vragen naar boven; hoe krijg je zo’n baan en hoeveel geld verdienen deze mensen met hun duistere handel? Dat sceptische en het ongeloof sluimert de hele roman op de achtergrond, maar zonder de personages of hun beroep belachelijk te maken of hen openlijk niet serieus te nemen.
‘En op deze avond moet ze, zoals op alle andere, de paniek onderdrukken die we allemaal zouden voelen als we opgescheept zitten met een bende wildvreemde doden naar wier bedoelingen we alleen maar konden gissen.’
Hilary Mantel is een schrijver met humor, dat laat ze ook in Voorbij het zwart zeker zien. Het onderwerp van deze roman leent zich voor een duistere, macabere humor, humor die zich tussen de regels door laat vinden. Bijvoorbeeld in het indirecte commentaar dat Mantel verweeft in haar vertelperspectieven, commentaar op de wereld die ze zelf heeft geschapen maar ook op de personages die ze beschrijft.
Met veel aandacht voor het decor van haar vertelling en de beschrijvingen van de omgeving zorgt Mantel dat elk detail bijdraagt aan het tot leven brengen van een wonderlijke wereld, een duistere en onbegrijpelijke wereld met wellicht nog wonderlijkere personages. Dode en halfdode personages, mediamieke personages van allerlei soorten en maten en springlevende maar even tragische figuren, Mantel weet ze allemaal even liefdevol én overtuigend te beschrijven, hoe tragisch hun lot ook mag zijn.
‘De auto snelt langs de afritten en de door de snelweg omsloten ruimte is de ruimte in haar binnenste: het strijdperk, het barre land, de plek achter haar ribben waar de innerlijke oorlog woedt. Het hart klopt, de achterlichten knipogen.’
Dromen, geesten en bijgeloof spelen ook een grote rol in de 'Cromwell'-trilogie, maar of het nu de zestiende eeuw of een recentere tijd is, laat het maar aan Mantel over om een geheel nieuwe wereld tot leven te brengen en de lezer daarin helemaal mee te nemen. Van detail naar detail en van humoristische opmerking naar humoristische opmerking zonder het grotere geheel uit het oog te verliezen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
