Eigentijds en origineel
Ali Smith (1962, Inverness, Schotland) werd meerdere malen genomineerd voor de Man Booker Prize en wordt geprezen om haar psychologische inzicht en stilistische kunnen. Een groot succes zijn de delen uit haar seizoencyclus, die ze dit jaar afsloot met het laatste deel Zomer. De Nederlandse vertaling door Karina van Santen en Martine Vosmaer verscheen bij Prometheus.
Zomer brengt alle seizoenen bij elkaar. Lezers die bekend zijn met de andere drie delen uit de seizoencyclus herkennen niet alleen personages uit Herfst en Winter, maar net als de andere drie romans is dit nieuwste boek wederom actueel en tijdloos tegelijk.
‘Zomer is als over zo’n pad als dit lopen, op weg naar licht en donker tegelijk. Want zomer is niet alleen een vrolijk verhaal. Want er is geen vrolijk verhaal zonder het donker.’
Drie delen, drie verhaallijnen die uiteindelijk allemaal samenkomen en ook weer ieder hun eigen weg gaan. Voor de honderdvierjarige Daniel lopen zijn verleden in een interneringskamp tijdens de Tweede Wereldoorlog en zijn heden, in het huis waar hij door Elisabeth verzorgd wordt, naadloos in elkaar over. De jonge Sascha is vastbesloten in haar eentje de klimaatcrisis op te lossen en haar broertje Robert is helemaal wild van Einstein.
De seizoencyclus is een werk van onze tijd en tegelijk veel meer dan dat. In Zomer, dat zich voor een groot deel in 2020 afspeelt, is de COVID-19 pandemie aanwezig, hoewel deze niet bij naam genoemd wordt. Smith schrijft over de pandemie, over symptomen, testen en ‘het’. Ook de Brexit, Trump en Johnson blijven naamloos maar niet onherkenbaar. Er is een nieuwe generatie jonge mensen, (klimaat)activisten die alles zullen gaan oplossen. 2020 wordt de start van een karikaturaal tijdperk genoemd.
‘Tuig en showfiguren aan de macht, zegt hij. Niet nieuws. Een slim virus. Dat is nieuws. De beurzen en aandelen zullen wankelen. Er zullen mensen zijn die flink profiteren. We zullen opnieuw ontdekken wat meer waard is, mensen of geld.’
Zomer is kritisch op de huidige maatschappij maar Smith verwijst zoals altijd ook naar het verleden, trekt parallellen tussen heden, verleden en toekomst, tussen de verschillende seizoenen en de verschillende delen waaruit deze roman bestaat. Taal, subtekst, de kunsten en de verwijzingen naar populaire cultuur zijn net als in de andere delen uit de seizoencyclus zeer aanwezig. Dat maakt de romans meer dan geëngageerd; Smith stelt filosofische vragen over het leven, wat van waarde is en wat eigenlijk van belang is in de wereld, zonder de lezer te voorzien van een kant-en-klaar antwoord.
Ook stilistisch is de roman interessant. De meeste zinnen zijn kort en vol met onderbrekingen (bijvoorbeeld tussen haakjes). Smith schrijft in de derde persoon enkelvoud maar niet als alwetende verteller. Het lijkt alsof de personages over zichzelf vertellen in de derde persoon, dit doet iets geks met het perspectief in deze roman. De vertaling is prachtig en hoe het gebrekkige Engels van de Duitsers in het interneringskamp subtiel is overgenomen in het Nederlands, is erg knap gedaan.
Een waardige afsluiting van de bejubelde seizoencyclus van Smith, een serie waarin de boeken prima los van elkaar te lezen zijn maar die alle vier samen een eigentijds en actueel meesterwerk genoemd mogen worden. Tegelijkertijd hebben ze alle elementen in zich om de tand des tijds te doorstaan en dat maakt de serie van Smith zo bijzonder.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne Oerlemans
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
