Een zoektocht naar identiteit

'Ik heb in een ramp geleefd en een ramp heeft in mij geleefd. Tussen lichaam en omgeving: verstandhouding. Onze gemeenschappelijke talen zijn donder en weerkaatsing. In mijn hoofd zit een seismometer. het is zijn taak om te vertalen en te kalibreren.'

Nadia Owusu, bij verschijnen van dit boek 39 jaar, is geboren in Dar es Salaam, Tanzania. Op dat moment was het gezin Owusu woonachtig in Tanzania omdat haar vader bij een VN-agentschap werkte en daar gestationeerd was. Na haar geboorte heeft ze op verschillende plekken gewoond: Engeland (twee keer), Italië (twee keer), Ethiopië en Oeganda, en vanaf haar 18e woont ze in New York. De vader van Owusu is Ghanees en stamt af van de koninklijke lijn van Ashtanti. De moeder van Owusu is een Amerikaanse staatsburger met Armeense wortels, wier grootouders Turkije zijn ontvlucht tijdens de Armeense genocide.

Deze mengeling van culturen en landen alleen al vormt voldoende basis voor een identiteitscrisis. Maar de gebeurtenissen in het leven van Owusu versterken dit nog meer: het vertrek van haar moeder uit het gezin als ze drie jaar oud is en de dood van haar vader op haar dertiende, maken dat het voor Owusu zeer verwarrend is waar ze thuishoort en wie of wat haar basis is om op terug te vallen.

Wanneer Owusu 28 is, brengt ze een week door op een blauwe schommelstoel in haar appartement in New York en voelt de afgrond nabij. Ze is niet in staat om uit de stoel te komen. Haar stiefmoeder, Anabel, heeft haar onlangs een bezoek gebracht vanuit Tanzania. Tijdens een etentje in een restaurant in Chinatown vertelt Anabel dat Owusu's vader niet is gestorven aan hersenkanker zoals Owusu dacht, maar aan aids.

'Jij denkt dat je lieve pappie zo perfect was. Nou, hij is niet overleden aan kanker, zoals je denkt. Hij was allesbehalve een engel. Hij is gestorven aan aids. Hoe denk je dat hij aids heeft gekregen? Hm?' vraagt ​​ze aan Owusu, suggererend dat hij affaires moet hebben gehad.

Deze openbaring - waarvan de waarheid onduidelijk is - is te veel voor Owusu om te verwerken; ze vraagt ​​zich af of ze haar vader echt kende. Haar vader was haar basis; ze geloofde niet, maar voor haar was haar vader 'haar God'. Op dat moment begint haar, toch al wankele, basis uit elkaar te vallen en dit leidt tot depressies en angstaanvallen waar ze psychiatrische hulp bij nodig heeft. Als Owusu uit haar depressie komt, gaat ze op zoek naar antwoorden op haar vragen. Deze zoektocht heeft geleid tot dit indrukwekkend geschreven memoir.

Naschokken omvat meer dan alleen een biografische vertelling over het leven van Owusu. Het heeft meerdere lagen en is bijzonder vormgegeven. Het is geen chronologische vertelling, maar thematisch gestructureerd. Als thema gebruikt Owusu een aardbeving en alle verschijnselen die daarbij horen, inclusief de dreunende voorschokken en de trillende grond na een beving.

'Hoe vertel ik haar dat zelfs als de aarde is opgehouden met schokken, de scheuren in de korst zich ongemerkt blijven vertakken. Opgekropte krachten vol dreiging en chaos kunnen elk moment ontketend worden. Ik weet niet hoe ik haar dit alles moet uitleggen, dus ik zeg tegen haar dat ik bang ben voor de naschokken.'

De keuze om het verhaal op deze manier te structureren is een dappere. Het effect hiervan is dat je als lezer heen en weer gaat tussen plaats, tijd en belevenissen. Aan de ene kant blijf je hierdoor als lezer geprikkeld en bouwt het zich op tot de meest heftige gebeurtenissen in het leven van Owusu, aan de andere kant komt de vraag op wat Owusu met haar verhaal wil vertellen. Daarnaast is de schrijfwijze soms een vertelling van gebeurtenissen en andere keren zeer poëtisch wat wederom zorgt voor een verdiepende laag en concentratie vraagt van de lezer.

'De rilling zal mijn lichaam nooit verlaten. Soms voel ik me door haar overmand, dan ben ik bang dat ze uit mijn lijf zal barsten en me leeg zal achterlaten. Uiteindelijk zal de rilling overgaan in gekte. Ze zal de gekte worden waarvoor mijn seismometer mij waarschuwt, om mijn toevlucht in de blauwe stoel te zoeken.'

Naast dat de manier van vertellen en de schrijfstijl bijzonder zijn, is de inhoud van de memoir van Owusu dat zeker ook. Het is eerlijk, rauw en kwetsbaar. Ze schuwt niet om zichzelf in de spiegel aan te kijken en haar eigen vooroordelen onder de loep te nemen, ondanks haar eigen diverse ervaringen met het Zwart (met de hoofdletter z) zijn. Hierdoor groei je met haar mee, ongeacht de niet-chronologische vertelling, en kun je alleen maar diep respect hebben voor een vrouw die in haar eigen zoektocht ook oog heeft voor de gevoelens van haar familie en hun, diverse, geschiedenis. Een zeer indrukwekkend debuut waar voor iedereen iets is uit te halen, al is het maar de wijze waarop Owusu kan reflecteren op haar eigen gevoelens. Dit debuut, in vertaling van Anne Jongeling, smaakt naar meer!