Hoge verwachtingen worden niet waargemaakt

Wat is je overkomen creëert bij voorbaat hoge verwachtingen. Vierentwintig uur nadat het boek van Oprah Winfrey en Dr. D. Perry werd gepubliceerd, stond het in de top van de Amazon-bestsellerslijst. In de inleiding noemen Winfrey en Perry het resultaat van hun samenwerking 'in veel opzichten het hoogtepunt van onze gesprekken'. Ze zijn ten volle overtuigd van de kracht en de waarheid van hun boodschap.

'Oprah en ik zijn ervan overtuigd dat het stellen van de fundamentele vraag "Wat is je overkomen" elk van ons kan helpen een beetje beter te begrijpen hoe ervaringen – goede en slechte – ons vormen.'

Dr. Bruce D. Perry (1955) is kinderpsychiater en neurowetenschapper. Winfrey en Perry werken al vele jaren met elkaar samen waarbij Perry regelmatig te gast was in The Oprah Winfrey Show. In dit boek, dat is vertaald door Saskia Peeters, belicht hij wetenschappelijke inzichten op het gebied van neurowetenschappen en trauma’s gecombineerd met zijn persoonlijke ervaringen.

Ieder hoofdstuk begint met een persoonlijk verhaal van Winfrey of Perry. Vervolgens vervult Winfrey de rol van interviewer, die de -soms lastige- materie probeert te verduidelijken voor de lezer. Perry reageert vervolgens op deze vragen, waardoor het boek leest als een groot interview. De schrijfstijl is toegankelijk en wordt, naast de theoretische kennis over het brein, aantrekkelijk gemaakt door de vele persoonlijke verhalen. De lay-out van het e-book is helaas minder geslaagd. Er is gebruik gemaakt van diverse kleuren, maar die worden weergeven in zwart-wit en de afbeeldingen over de werking van ons brein, die voor verduidelijking moeten zorgen, zijn onleesbaar.

Hoewel er zeker waardevolle inzichten worden gedeeld, maakt het boek de hoge verwachtingen niet waar. Het lezen van dit verhaal levert een tegenstrijdig gevoel op; het verhaal had korter en bondiger mogen zijn op basis van de huidige inhoud, maar had uitgebreid kunnen, misschien wel moeten, worden met een bredere onderbouwing van de stelling van Winfrey en Perry. De huidige hoofdstukken lijken op elkaar qua opbouw en boodschap en daardoor is het gevoel van herhaling groot. Na ieder persoonlijk verhaal is de conclusie steeds dezelfde: het stellen van de vraag "wat is je overkomen?" is de oplossing en dé sleutel tot het leren omgaan met en "genezen" van allerlei soorten trauma’s.

'En dat is waarom we traumasensitieve systemen nodig hebben. En waarom we moeten afstappen van "Wat is er mis met jou?" en in plaats daarvan moeten vragen: "Wat is je overkomen?"'

Aan de andere kant worden er zoveel onderdelen van deze materie onbelicht gelaten, waardoor de geloofwaardigheid in gevaar is.

'Het mooie is dat het brein veranderbaar blijft. Zoals valt te verwachten, zijn de epigenetische mechanismen die genen reguleren omkeerbaar; je zou er weinig aan hebben als dat niet zo was. Net zoals dreiging en trauma’s tot epigenetische veranderingen kunnen leiden, kunnen liefdevolle interacties dat ook. Omgevingen en uitdagingen veranderen, dus om in balans te blijven, doet onze fysiologie dat ook.'

Na het lezen van bovenstaande zin vraag je je af waarom het dan zo belangrijk is om te weten wat je is overkomen? Is het dan niet belangrijker om te investeren in liefdevolle interacties dan met psychologen en psychiaters te blijven praten over het leed dat je hebt meegemaakt? Andere schrijvers betogen dat het bevestigen van iemands trauma juist een slachtofferrol oplevert en daarmee een selffulfilling prophecy. De kracht van het nu van Eckhart Tolle betoogt een andere inslag. Deze vragen worden door Perry en Winfrey helaas onbeantwoord gelaten.

Afhankelijk van de mate waarin de lezer bekend is met dit onderwerp, zal het boek nieuwe inzichten bieden. Daarmee zal het niet voor iedere lezer zo vernieuwend en baanbrekend zijn als in de inleiding en de pers wordt gesuggereerd.