Nieuw spelletje schaak

Twintig jaar na het verschijnen van De acht komt Neville met het vervolg: Het vuur. Omdat De acht pas in 2005 in vertaling verscheen, hebben de Nederlandse lezers drie jaar op het vervolg moeten wachten. Dat was voor mij reden genoeg om De acht nog eens door te bladeren, want je mist teveel als je Het vuur als een zelfstandig boek leest. Na honderd bladzijden komt in Het vuur een samenvatting van de belevenissen in De acht, maar deze is te kort om te dienen als een goede basis om het vervolgdeel te kunnen lezen.
In De acht volgden we twee verhaallijnen: het ene speelde in 1790 waar de non Mireille zich ontfermd over een schaakspel met onbekende krachten, het andere speelde in 1972 waar Catherine Velis op het spoor van dat schaakspel komt.
Het vuur behandelt ook twee verhaallijnen, die dit keer iets verder in de tijd spelen. In de eerste volgen we enkele nazaten van Mireille in 1822; de tweede verhaallijn wordt in 2003 verteld door Alexandra, het kind van Catherina Velis.
De meeste namen uit De acht passeren weer de revue. Om een paar te noemen: Charlot, Talleyrand, Solarin, Lily en Nim.
Alexandra bleek op 3-jarige leeftijd al een schaakwonder te zijn, wat voor haar vader reden was om haar te laten meedoen aan een jeugdwereldkampioenschaak in Rusland. Haar vader wordt daar vermoord en haar moeder Catherina zorgt ervoor dat Alexandra nooit meer een schaakbord aanraakt.
Tien jaar later krijgt Alexandra een uitnodiging voor de verjaardag van haar moeder. Eenmaal bij haar moeders huis aangekomen, blijkt Catherine te zijn verdwenen, maar ze heeft wel allerlei puzzels voor Alexandra achtergelaten. Ook komen andere genodigden opdraven. Al gauw blijken deze mensen een rol te spelen in het Montglaneschaakspel, maar Alexandra moet nog veel raadsels oplossen voor ze het hele spel kan overzien.
Het vuur is geen boek voor lezers met een pragmatische instelling. Voor hen blijft het verhaal veel te vaag. Wederom is er sprake van een gevaarlijk spel dat gespeeld wordt door mensen die symbool staan voor een bepaald schaakstuk, waarbij lang niet altijd duidelijk is waarom zij juist dat ene schaakstuk uitbeelden (het in het bezit hebben van dat schaakstuk is niet altijd de reden). Ook wordt er onoverzichtelijk gewisseld van zwart naar wit en andersom en weet Neville niet duidelijk te maken wanneer een schaakspel beëindigd is en wat een nieuw spel doet starten.
Degenen die met een meer esoterische insteek het boek lezen, zullen er daarentegen van smullen. Voor hen heeft Neville er meer dan genoeg mystiek in gestopt, met allerlei verwijzingen naar schaakposities, de alchemie en architectuur. Ook koppelt ze weer allerlei historische personen aan het verhaal, zoals Lord Byron en Thomas Jefferson. Dat doet ze ook net zo handig met meer actuele situaties zoals de invasie in Irak door Amerika.
De acht vond ik destijds een interessant boek met een ietwat teleurstellend einde omdat er geen echte afronding was. Het vuur is niet het vervolg geworden dat ik verwacht had. Op een bepaald niveau is het heerlijk om mee te gaan in de mysterieuze (schaak)zetten die gedaan worden, maar op een ander vlak vraag ik me af wat er nou daadwerkelijk gebeurt. De personages blijven maar aan het reizen van de ene plaats naar de andere, maar verder gebeurt er weinig. En ook de snelheid en het gemak waarmee Alexandra alle puzzels oplost en inzichten verwerft grenst aan het onwaarschijnlijke.
In haar nawoord zegt Neville dat ze vindt dat ze met Het vuur dieper heeft gegraven en hoger heeft gevlogen. Van mij had ze wat meer met beide benen op de grond mogen blijven en een duidelijker boek mogen schrijven.