Engeland in handen van de Duitsers

Stel dat Hitler in 1945 niet verslagen zou zijn, maar zijn triomftocht had voortgezet? In die imaginaire wereld speelt Tijden van duisternis, het debuut van Tony Schumacher. Engeland is een jaar later ook in handen van de Duitsers gevallen. Churchill en de Engelse koning zijn gevlucht naar Canada. Het boek gaat niet over hoe Hitler alsnog verslagen wordt, maar richt zich op hoe de gewone man zich houdt onder het juk van de Duitsers.

Engeland is vervallen tot een maatschappij zonder hoop, waarbij het ieder voor zich is en redden wie zich redden kan. In dat uitzichtloze bestaan volgt Tijden van duisternis het leven van brigadier John Henry Rossett. Ooit was hij een oorlogsheld. De Britse Leeuw werd hij genoemd. Maar sinds de Duitsers Engeland zijn binnengevallen, schikt hij zich naar hun wensen. Onder zijn leiding wordt er jacht gemaakt op Joden, die vervolgens op de trein worden gezet naar bestemming onbekend. Het maakt Rossett niet zoveel uit waar ze naartoe gaan. Hij volgt slechts bevelen op.  

Tijden van duisternis begint met een razzia die wordt aangevoerd door Rossett. Een oude man bij wie Rossett als kleine jongen nog in de winkel kwam, doet een beroep op hem. Voor hij op de trein wordt gezet, vraagt hij Rossett terug te gaan naar het huis om zijn schat in veiligheid te brengen. Die schat blijkt een kleine jongen te zijn, en na een valse start, ontwaakt bij Rossett iets wat je een geweten zou kunnen noemen. Hij neemt zich voor de kleine jongen te beschermen. De Britse Leeuw is terug!  

Schumacher neemt een gok met zijn hoofdpersoon. De lezer zal niet direct sympathie opvatten voor een man die zonder schuldgevoel gelijk aan het begin van het boek een razzia leidt. Die sympathie komt net zo langzaam als het inzicht bij Rossett dat hij de kleine jongen moet helpen. Maar als het eenmaal zover is, dan is Rossett met al zijn tekortkomingen een personage om te koesteren.  

Het is amper te geloven dat Tijden van duisternis pas het debuut is van Schumacher. Hij is een meester in het beschrijven van het grauwe leven onder het regime van de Duitsers. De gelatenheid van de bevolking, waarbij het overlevingsinstinct als enige nog intact is, wordt met grote geloofwaardigheid neergezet. De inwoners switchen zonder pardon van de Engelsen naar de Duitsers en weer terug, zolang ze morgen de zon maar weer zien opgaan. Dubbelagenten hebben allang geen idee meer voor welke kant ze aan het spioneren zijn. Het resultaat is een nietsontziende, onderlinge strijd met het nodige geweld en slachtoffers.

En toch, in dat harde bestaan zijn er personages die af en toe een sprankje menselijkheid en mededogen laten zien. Het is de enige houvast die Schumacher de lezer biedt in zijn weergaloze boek.