King beschrijft op briljante wijze een vervlogen tijdbeeld
Er zijn lezers die de Amerikaanse schrijver Stephen King uitsluitend met het horrorgenre associëren en daarom — ondanks Kings indrukwekkende staat van dienst — nog niets van zijn plusminus zeventig boeken hebben gelezen. Een snelle rekensom leert ons dat de auteur gemiddeld twee boeken per jaar aflevert. Ook dit kan potentiële lezers weerhouden — liever kwaliteit dan kwantiteit, toch? Helemaal mis! King is meer dan alleen horror, trouwe fans weten dat. Met het waanzinnig goed geconstrueerde 22-11-1963 bewijst King dat zíjn balans kwaliteit-kwantiteit perfect in evenwicht is. Reis mee in de thrillerversie van Alice in Wonderland, een geloofwaardig sprookje dat niet lang genoeg kan duren.
De 35-jarige Jake Epping, docent aan de scholengemeenschap Lisbon Falls, eet zijn fatburgers het liefst bij Al's Eethuis. Hij is een van de weinigen want het gerucht gaat dat Al's spotgoedkope hamburgers uit kattenvlees bestaan. Maar aan het rundvlees van Al mankeert niets, hij koopt zijn spullen in het goedkopere Lisbon Falls van 1958 dat hij via een tijdtunnel in zijn bijkeuken bereikt. De doodzieke Al vertelt Jake over het 'konijnenhol' en vraagt hem zijn allerlaatste wens te vervullen: het voorkomen van de moord op John F. Kennedy, en daarmee indirect ook op Martin Luther King en Bobby Kennedy. Ook geen rassenrellen, Vietnam, misschien zelfs geen 9/11, want Al gelooft in het vlindereffect waarbij elke verandering tot grote gevolgen in de geschiedenis kan leiden. Tot zijn eigen verbazing gaat Jake akkoord, passeert de alwetende poortwachter van de tijd en noemt zich George Amberson. Na enkele proefreizen — "van al dat gedoe zou je een jetlag krijgen" — voelt hij zich prima thuis in 1958. Hij vindt een baan als docent, want de passie voor zijn vak verloochent zich niet, en wordt bovendien smoorverliefd. Gek genoeg voelen veel personen en situaties vertrouwd aan, patronen lijken zich te herhalen, maar echo's uit Jakes verleden verstoren zijn nieuwe wereld. Soms benauwt het hem, want het verleden is beangstigend weerbarstig en keert zich tegen hem bij iedere stap die hij verder in de tijd maakt. Bovendien draaien de raderen van de geschiedenis onverbiddelijk door. Al moet Jake twee levens in dit nieuwe leven lijden, hij is vastbesloten de moord op JFK te voorkomen en over zijn eigen schaduw en de waan van de tijd heen te stappen. Vijf jaar heeft hij de tijd. De ellende begon ooit met Lee Harvey Oswald en één zielenpoot uit de weg ruimen bespaart misschien miljoenen levens...
De sympathieke Jake appelleert direct aan ons gevoel om als God de tijd naar je hand te kunnen zetten. Wie zou dat niet willen! King geeft ons daarbij ter overweging hoe vaak ons leven aan toeval onderhevig is. Deze wonderlijke maar uiterst beklemmende tijdreis had de ondertitel 'ode aan de liefde' kunnen krijgen, het verhaal behelst sowieso meer dan titel en boekomslag doen vermoeden. King schept een wereld van avontuur, spanning, weemoed, humor, nostalgie en beschrijft op briljante wijze een vervlogen tijdbeeld. Geen internet en mobieltjes, wel krakkemikkige afluistertechnieken, sigarettenrook bij de vleet, Texas' olievelden die de katoenvelden vervangen, Vertigo, Rear Window, oude Buicks, glanzende Chryslers, onbespoten vlees en groenten, gescheiden toiletten voor blanken en negers, cola uit de tap en een onvriendelijk, naargeestig Dallas. Geen angst voor terrorisme, wel voor de atoombom en het goddeloze communisme.
Niemand kan de geschiedenis herschrijven, de moord op JFK is een gegeven en staat bij velen in het geheugen gegrift, maar meesterverteller King weet fictie en realiteit zodanig in te bouwen dat het onwaarschijnlijke geloofwaardig wordt. En als je wel ongeveer weet welke richting het op gaat, doet King je nog paf staan en excelleert hij in een bloedstollende plot en een ontroerend einde. 22-11-1963 schreeuwt om een lange verfilming. Jonathan Demme (Silence of the lambs) werkt al aan het script.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anneke Gieling
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
