Vol prachtige tijds- en sfeerbeelden
John Lawton, stopte met zijn Amerikaanse filmproducties toen hij in 1995 de W.H. Smith Fresh Talent Award kreeg voor zijn eerste thriller. Hij werkte al met gevestigde auteurs als Norman Mailer, Scott Turow en Neil Simon, mogelijk hebben zij hem geïnspireerd. Inmiddels heeft Lawton een indrukwekkende schrijverscarrière opgebouwd. De celliste werd door de New York Times én de Los Angeles Times uitgeroepen tot een van de beste thrillers van 2010. Opmerkelijk als je bedenkt dat Lawton al in 2000 de droge heuvels van Arizona (Amerika) verruilde voor de natte van Derbyshire (Engeland). Lawton plaatst zijn boeken in de categorie "Historische, politieke thrillers met een vleugje romantiek, verpakt in een zwarte omslag". Zijn werk wordt wel vergeleken met dat van Philip Kerr en John le Carré.
Het is 1934. De nazidreiging hangt boven Europa. In een grimmig politiek klimaat groeit Méret op in Wenen. Op tienjarige leeftijd is zij al een briljant celliste. Vlak voordat Hitler Wenen inneemt, vlucht haar joodse muziekleraar naar Engeland. Hij schenkt haar nog snel zijn cello: een 'Mattio Goffriller' uit 1707. Mérets hart ligt in de muziek, maar ze is een stil, gevoelloos meisje. Als het gezin van haar joodse vriendinnetje noodgedwongen alle huisraad verkoopt, veranderen niet alleen buurtbewoners in aasgieren, maar koopt ook Méret voor een habbekrats de lievelingspop van de diepgekwetste Inge. Zonder morren draagt Méret in het jeugdorkest het Hitlerjugenduniform, tot woede van haar vader. Door een misverstand wordt ze op haar twintigste verjaardag, 14 februari 1944, opgepakt en ze belandt in Auschwitz, waar ze als celliste in het dodenorkest wordt aangesteld. Maar een aanwezige, oude cello voldoet niet en de kampcommandant laat de Mattio Goffriller uit Wenen overkomen. Méret overleeft Auschwitz dankzij de muziek. Als de Russen haar bevrijden, wordt ze spionne voor de Communistische Partij. Haar leerschool begint in Parijs, met eindbestemming Londen.
In een nagenoeg ander leven wordt de Hongaarse atoomgeleerde Szabo met duizenden anderen naar Amerika vervoerd. Na een vorstelijk onthaal wordt hij ingelijfd in het kernreactorteam van Uncle Sam. In Los Alamos werkt men in het diepste geheim aan de ontwikkeling van kernsplijtingsbommen. Als bij de ultieme test op 16 juli 1945 de gigantische, kleurrijke en opzwellende paddenstoelvorm met een bulderende explosie zijn 'dodendans danst' over de bergen van New Mexico, is Szabo diep geschokt. Het voltallige team ondertekent stante pede een petitie voor president Truman om deze bom nooit te gebruiken... Szabo wordt beloond met het Engelse staatsburgerschap en vertrekt naar Londen.
In de derde verhaallijn stuiten we op Troy, inspecteur bij Scotland Yard, geen onbekende in Lawtons boeken. Hij onderzoekt de 'metromoord' op een Poolse kunstenaar, Skolnik. Als geruchten rondgaan dat Skolnik voor Rusland spioneerde, krijgt Troy te maken met de Tsjechische maffia. Bovendien zit MI5 hem op de hielen in de persoon van Jordan, een chique, wat dandyachtige spion. Troy — in zijn vrije tijd een begenadigd jazzpianist — wordt door zijn pianoleraar uitgenodigd voor diens klassieke uitvoering van Schuberts Octet in F majeur in het intieme Wigmore Hall. Het concert is de aanloop naar stormachtige gebeurtenissen en intriges in het naoorlogse Londen aan de start van de Koude Oorlog.
Mérets personage in Auschwitz is gebaseerd op Anita Lasker, een joodse celliste die voor Mengele moest optreden. Lawton probeert niet met vals sentiment te scoren en laat geen horrortaferelen van Auschwitz toe. De slechts drieëntwintig hieraan gewijde pagina's maken wel indruk en het verbaast me niet dat Lawton er net zo lang over deed als over de rest van het boek. De auteur blinkt uit in het scheppen van tijds- en sfeerbeelden. Soepel meandert hij tussen plaatsen, omstandigheden en culturen en zet vooral een tastbaar beeld van het naoorlogse Londen en een opkrabbelend Europa neer. Een kleine greep uit de nostalgische tijdjuweeltjes: Engelse upper class, het aanstrijken van een lucifer in Bogart-stijl, verwijzingen naar Freud, Einstein, Peggy Lee, het zakje zout in een zak chips, Fabergé-eieren, de 33 1/3 toerenplaat, handmatig aangestoken straatlantaarns, futuristische gadgets als een antiaanbakpan en een telefoonantwoordapparaat — en even Fanny Blankers-Koen noemen, die in 1948 vier gouden medailles op de Olympische Spelen wint.
Lawtons liefde voor klassieke muziek is evident. De ruimhartige verwijzingen naar Debussy, Mozart, Casals, andere meesters en hun muziekstukken, vormen een fijnbesnaarde, rode draad. De toepasselijke, 'welklinkende' plot kon niet uitblijven. Hulde! Waarom geen vijf sterren? Het middenstuk zakt wat in en dan verslapt de aandacht voor wat in wezen een stijlvolle spionagethriller is — gelardeerd met fraaie, muzikale randjes. Liefhebbers van klassieke muziek zullen na De celliste naarstig in hun muziekvoorraad duiken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anneke Gieling
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
