Een sublieme, onvervalste nagelbijter
Na zes jaar stilte is de Amerikaanse thrillerauteur John Katzenbach terug. En hoe! In zijn nieuwste boek De professor staat de pornografische criminaliteit op het world wide web centraal. Binnen dit thema verweeft Katzenbach een vilein spel van macht en onderwerping waarbij de verkregen kick minstens zo belangrijk is als het commerciële gewin. Het getuigt van lef dat hij deze immorele wereld combineert met die van dementerenden. In beide werelden bent u hoe dan ook verzekerd van het ultieme angstgevoel.
De 16-jarige Jennifer Riggins ontvlucht haar huis, weg van moeder en haar louche vriend, weg van alle pesters op school. Met gestolen geld en een creditcard haast ze zich naar een nog onbekende bestemming. New York, Miami, Nashville? Maar onderweg wordt Jennifer met brute snelheid een bestelbusje ingeslagen. Door de klappen raakt ze bewusteloos. Als ze weer bijkomt ligt ze op een bed in dun ondergoed, handen en voeten aan kettingen gebonden, over haar hoofd een zwarte kap. Jennifer wordt overvallen door onbeheersbare angst- en paniekgevoelens, die nog heviger zouden zijn als ze had geweten dat ze op dat moment wereldwijd live bekeken wordt. Michael en Linda, oprichters van de extreem beveiligde website Whatcomesnext.com — een soort Truman Porno Show — zijn zojuist gestart met hun Serie #4. Lieden van allerlei pluimage betalen grof voor elke stap in de show. Men mag zelfs suggesties ter verbetering doen, want Michael en Linda verheffen onvoorspelbaarheid tot een kunst. Meisje Nummer 4 is anders, verfrissend, veelbelovend, hun grootste succes tot nu toe. En het gretige publiek houdt van haar. Nog wel, want de ommezwaai van verslavende begeerte naar verveling is onverbiddelijk.
Na maandenlang geplaagd te zijn door vlagen van geheugenverlies, krijgt Adrian Thomas een onheilstijding: hij lijdt aan een agressieve en dodelijke vorm van dementie. Als gepensioneerd hoogleraar psychologie kent hij de gevolgen van deze neurologische afwijking. Hij wil het noodlot niet afwachten en besluit tot zelfdoding. Maar het toeval bepaalt ieders leven, ook dat van Adrian. Hij ziet hoe een meisje op klaarlichte dag wordt ontvoerd, het achterblijvende knalroze petje is de enige aanwijzing dat hij het zich niet heeft verbeeld. Nog in de beginfase van zijn ziekte herkent Adrian drommels goed de hallucinerende effecten. Hij ziet, hoort en voelt zijn overleden dierbaren: zijn vrouw, zoon en broer. Ze stimuleren hem om het meisje te redden en door hun adviezen volhardt hij in zijn zoektocht. Maar Adrians wereld wordt steeds warriger en kleiner. Bovendien moet hij rechercheur Terri Collins nog zien te overtuigen.
Katzenbach kruipt diep in de hoofden van zijn personages. Hij weet ons te ontroeren met de verder wegglijdende Adrian en schetst geloofwaardige gedragskenmerken die bij een dementieel syndroom horen. Maar nog intenser beschrijft hij de gevoelens van de gedesoriënteerde en zwaar vernederde Jennifer. Haar gedachten en belevingen grijpen je naar de strot en gaan gepaard met morele obstakels die je eerst zelf moet zien te overbruggen. Want Katzenbach geeft je het gevoel een vunzige voyeur te zijn, zoals de zwaar opgefokte personen die Serie #4 gefascineerd volgen. Maar je kunt niet anders dan doorlezen, want de gruwzame beelden werken — net als de show — verslavend, waarbij goedgedoseerde cliffhangers het niet makkelijker maken.
Elke koppeling van de harde pornowereld met die van de schemerige dementie lijkt ongepast, maar Katzenbach heeft vast goede overwegingen gemaakt. Dementie maakt de wereld onzeker en kleiner, het dagelijkse besef is weg. Iemand wordt angstig, achterdochtig, hallucineert, raakt gedesoriënteerd en weet in bepaalde situaties niet meer hoe te handelen. Eén verkeerde reactie vergroot de angst en de paniek. Men creëert een eigen werkelijkheid waarna uiteindelijk 'het geestelijke leven dooft'. Ziehier parallellen met de mentale gesteldheid van meisje Nummer 4.
Het is absoluut Katzenbachs verdienste om bij deze pornoscene niet te verzanden in platvloersheden en makkelijke scoringsdrift. Hij beschrijft een rauwe werkelijkheid en overstijgt in alle opzichten de oppervlakkigheid. De professor is een sublieme, onvervalste nagelbijter die nog lang blijft nazinderen. Mede door de uiterst originele invalshoek verdient Katzenbach de volle mep aan sterren. Niet geschikt voor watjes en ouders van pubermeisjes.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anneke Gieling
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
