Een imponerende roman

Aan het begin van De reddingsboot is het alsof je in een slotscène van ‘'Titanic'’ bent beland. Een groep mensen in een overvolle reddingsboot staart naar de zinkende oceaanstomer en jeremieert over het wel of niet teruggaan om drenkelingen te redden. Maar net als in de film denkt ieder aan zijn eigen hachje. "”Roeien tot je erbij neervalt, of willen jullie soms meegezogen worden, je ondergang tegemoet!”" schreeuwt de stuurman. Het is kenmerkend voor de sfeer waarin negenendertig mensen drie weken lang op een krappe 15 m² in doodsangst op de grote zee ronddobberen. De 57-jarige Charlotte Rogan schreef een imponerende roman, gebaseerd op een waargebeurd scheepsverhaal uit 1841 toen de kapitein besloot twaalf personen overboord te gooien om de overige passagiers te sparen. Het toevoegen van spannende elementen completeert dit ongemeen sterke debuut.

Reddingsvesten vereist!

De 22-jarige Grace maakt met haar kersverse echtgenoot een huwelijksreis op de Empress Alexandra. Het luxeschip is minder groot dan de twee jaar eerder gezonken Titanic, maar overdadige grandeur en klassenverschillen zijn eender. Het door haar huwelijk met de jonge bankier Henry verkregen aanzien maakt Grace hooghartig en naïef. Haar wereld van geromantiseerde schijnveiligheid wordt ruw verstoord als de Empress Alexandra door een explosie tot zinken komt. Grace krijgt nipt een plek in een van de weinige reddingsboten, Henry blijft achter. Te midden van doden, drijvend wrakhout en gillende overlevenden probeert het door het lot bijeengebrachte gezelschap, onder de autoritaire leiding van volmatroos Hardie, aan de zuigkracht van het zinkende schip te ontkomen. Redding moet nabij zijn, er is immers een noodsignaal uitgegaan? Maar hulp blijft uit, godvruchtige zegeningen en prediking van Bijbelverhalen door de diaken ten spijt. Het eerst zo rustige weer slaat om en beurtelings hoost men om te overleven. De sanitaire stops zijn gênant, droge opgezwollen tongen en bloederige blaren eisen hun tol. De bedreigingen zitten hem echter niet alleen in lichamelijke ontberingen of de zwaarbeladen boot op een wisselvallige zee, maar vooral in de onderlinge verhoudingen. De al zo alarmerende situatie verergert wanneer men te kampen krijgt met de psychische bijwerkingen van uitdroging: desoriëntatie en hallucinaties. En dan vraagt Hardie wie zichzelf wil opofferen, want de boot is te vol. De rebellerende Ursula en Hannah pikken Hardies tirannieke gedrag niet langer, maar Grace lijkt een geraffineerd spel te spelen in deze hel op zee.

Verwacht geen spectaculaire plotwendingen of een jachtig spanningsveld zoals in doorsneethrillers. De spanning zit hem vooral in wie weet te overleven of wie als volgende ‘het haasje is’. Roddel en achterklap, jaloezie, gemanipuleer en de psychische gevolgen van groepsdruk geven De reddingsboot een waarheidsbevinding mee over de menselijke aard, die als bij toverslag verandert bij tegenslag en rampspoed. Rogan legt het meedogenloos bloot.

De reddingsboot verdient lezers die geduld en rust kunnen opbrengen voor Rogans tienjarige, haast filosofische bouwwerk. Een ware inspiratiebron voor aspirant-schrijvers, want gedurende die tien jaar wist Rogan — binnen de reuring van banen en gezinsleven — zichzelf in het schrijven te bekwamen. Het is billijk om te zeggen dat haar vertelstijl diverse elementen bevat van de eenvoud van Claudel, de filosofie van Márai en de verbeeldingskracht van Martel. In de herfst van haar leven vond Rogan nog een bereidwillige uitgever. Veel spijt zal ‘Little, Brown and Company’ niet hebben van deze literaire tewaterlating.