Nesser hoort bij de besten

"Lieve God, zorg ervoor dat de boel een beetje vaart krijgt. Twee punten, okay?" verzucht inspecteur Barbarotti in een van zijn onderhandelingen met God. De laatste kan punten verdienen om zijn bestaan te bewijzen, een deal die Barbarotti wat jaren geleden met hem afsloot. God bevindt zich op een bepaald moment maar liefst elf punten boven Barbarotti’'s hypothetische bestaansstreep. In Een heel ander verhaal, het tweede deel van de Barbarotti-reeks van Håkan Nesser, zit overigens ook weinig vaart. Niet vervelend bedoeld, maar eerder een waarschuwing voor de in bloedstollende spanning geïnteresseerde lezer. En eerlijk is eerlijk: het aantal pagina'’s had minder gekund, zoals Nesser met het briljante en compactere De man zonder hond al bewees.

In het Bretonse Finistère van 2002 ontmoet een groepje Zweedse toeristen elkaar op de markt in Mousterlin. Gewoon toevallig, zoals dat tijdens vakanties gaat. Dat de zo verschillende zes mannen en vrouwen samen blijven optrekken, is merkwaardig. Klampen ze zich uit verveling aan elkaar vast door hun verbondenheid met het Zweedse stadje Kymlinge, waar Katarine opgroeide, Erik al zijn hele leven woont en Anna vanaf haar tiende? Alsof een onzichtbare hand ze dwingt, lachen en eten ze samen, zwemmen naakt in de nacht, flirten, filosoferen, worden dronken en zingen liedjes van The Beatles. De ontmoeting op het strand met de 12-jarige Troaë — "Bonjour petite, ça va?" — is een welkome afwisseling op een warme stranddag. Troaë heeft de vrijmoedigheid van een kind en de sprankelende uitstraling van een jonge Française. Met een geraffineerd charmeoffensief vereeuwigt ze de Zweden op haar meegenomen schildersdoek en nodigt zichzelf uit voor het geplande boottochtje naar een van de eilanden. Hadden ze maar "Au revoir, petite" gezegd, want wat een gezellig uitje zou worden, mondt uit in een drama. Niet voor niets wordt Troaës naam gekscherend verbasterd tot The Root Of All Evil.

Vijf jaar later opent Barbarotti tijdens zijn vakantie op Gotland een persoonlijk aan hem gerichte brief waarin de moord op ene Erik Bergman wordt aangekondigd. Barbarotti denkt aan een macabere grap maar onderbreekt noodgedwongen zijn idyllische vakantie met Marianne, zijn prille liefdespartner. Als inderdaad ene Erik Bergman wordt neergestoken en Barbarotti kort daarna een tweede brief over de geplande moord op Anna Eriksson krijgt, gaan alle alarmbellen rinkelen. Naarstig wordt naar de juiste Anna gezocht, maar men komt te laat. Terwijl het team zich het hoofd pijnigt over de verschillende modi operandi, ligt bij Barbarotti een derde moordbrief op de deurmat. De uiterst slimme moordenaar laat geen spoor achter. Het duurt dan ook lang, heel lang voordat Barbarotti’'s team de samenhang ziet met een vakantie van zes Zweden in Bretagne, precies vijf jaar geleden...

Soepel en overtuigend verweeft Nesser de beide verhaallijnen, waarbij het ijzersterke deel van de anonieme dagboekverteller de meeste indruk maakt. Taaltovenaar Nesser filosofeert er met een stilistische elegantie op los en schetst sfeervolle metaforen van die warme zomer: "Om ons heen klonken de bescheiden geluiden van de discrete processen van ontstaan en vergaan. Het borrelde en gonsde, gorgelde, kwaakte en trippelde." Maar ook beschrijft hij op superieure wijze de gecontroleerde frustratie en koelbloedige geladenheid van de dader.

Het Barbarotti-deel vraagt wat geduld. Het '‘vlamt'’ niet zoals je bij een thriller mag verwachten. Natuurlijk, de spanning van een thriller zit niet alleen in moord en doodslag. En fraaie, filosofische breedsprakigheid is nu eenmaal Nessers visitekaartje. Maar je ontkomt niet aan het gevoel dat hij met zeven opdoemende moorden niet alleen meer spanning maar ook een krachtiger feelgoodpersonage had kunnen creëren. Barbarotti oogt nog wat vlak. Een gelukkige, goed uitziende inspecteur die de zaak niet per se zelf wil oplossen, soms zijn snor drukt en met ex en kroost op redelijk goede voet staat, raakt je wezenlijk anders dan een knorrige, zwaarmoedige einzelgänger. Het maakt Barbarotti zoals u en ik, maar het is ook wennen. Zijn veelbelovende sidekick, Eva Backman, smaakt beslist naar meer.

Een heel ander verhaal is een literaire krachtpatser binnen het thrillergenre, Nesser hoort bij de besten. Daarbij imponeert hij met een ingewikkelde maar geraffineerde plotlijn en een onthulling die doet denken aan plots van de beste whodunits van Agatha Christie. De Geus verzorgt in rap tempo de vertaling van de Barbarotti-reeks (2006-2010). Het tweede leven van meneer Roos en De eenzamen volgen in dit najaar en voorjaar 2013. Naar verluidt werkt Nesser zelfs aan een vijfde deel.