De plot aller plotten

Voor de plot aller plotten gaat de volle eer naar Ira Levin, die in 1953 debuteerde met het meesterwerk Een kus voor je sterft (A kiss before dying), dat hij op 22-jarige leeftijd schreef. Nimmer werd tot dan toe een plotwending zo subliem neergezet. Niet eerder zullen zo veel lezers, onder wie ook ik toen ik het ooit voor het eerst las, vol verwondering en later bewondering hebben teruggebladerd. Hadden ze iets gemist, hadden ze per ongeluk ergens overheen gelezen? Of misschien had de schrijver zich wel verschreven? Nou, nee! Dat had Levin zeker niet! 

De snelle en spannende schrijfstijl, de simplistisch aandoende schrijfwijze en de goed beschreven flashbacks getuigen van grote klasse. Ook brengt Levin de gevoelens en psyche van de hoofdpersoon intens bij de lezer over. Weinig lezers zullen beseffen hoe knap dit was voor een jonge debuutschrijver in het begin van de jaren vijftig, toen het gemiddelde niveau van het thrillergenre mogelijk wel hoog was maar minder omvangrijk en bekend dan nu. Er waren weinig referentiekaders voor beginnende thrillerauteurs. Maar inmiddels zijn er vele en zeer getalenteerde auteurs die de plotwending en schrijfstijl van Levin — lees ook zijn boeken Rosemary's baby en The boys from Brasil — als voorbeeld hebben genomen. Jammer van de overigens slechte film in 1991, waardoor de goed beschermde plot min of meer op straat kwam te liggen. 

Misschien vinden sommige lezers het boek hier en daar gedateerd, het betreft immers een tijdsperiode van 1949-1951. Maar dat stoort niet en heeft geen enkele invloed op de spanning van het verhaal, dat overigens uitstekend werd vertaald door Remco Campert. Een terechte, bijna jaarlijks terugkerende beoordeling met vijf dik verdiende sterren in ‘Vrij Nederland Detective & Thrillergids’. Maar vijf sterren is eigenlijk te weinig voor deze briljante klassieker.