Een schitterende en spannende debuutroman
Het zal toeval zijn dat Noord-Korea momenteel dreigende nucleaire oorlogstaal de wereld in slingert, vooral richting Zuid-Korea en de Verenigde Staten — de sinds 1953 smeulende wapenstilstand staat op ontploffen. Het zal ook toeval zijn dat er een naderend akkoord is tussen de Servische en Kosovaarse regering om de Servische minderheid in Kosovo autonomer te maken. Dat onlangs uit onderzoek is gebleken dat Oslo binnen enkele decennia een niet-westerse bevolkingsmeerderheid zal hebben plus het recente besluit van de Nederlandse regering om tweeëndertig miljoen euro in wetenschappelijk dementieonderzoek te steken, het zal allemaal toeval zijn. Niettemin komt deze mengelmoes van elementen bij elkaar in Nacht in Noorwegen, een schitterende en spannende debuutroman van de in Noorwegen wonende Joods-Amerikaanse auteur Derek B. Miller.
De Joodse 82-jarige Sheldon Horowitz, geboren in New England U.S.A., wordt na de dood van zijn vrouw door kleindochter Rhea naar Noorwegen gehaald. Sputterend stemt de oude man toe om bij haar en echtgenoot Lars in Oslo te komen wonen. Hun appartement ligt in een multiculturele wijk met gehorige huizen. De zoon van Sheldon, Rhea's vader, is jaren geleden in Vietnam door een boobytrap van de Vietcong weggeblazen. Sheldons schuldgevoel is immens omdat hij zijn zoon overhaalde om voor Amerika te vechten: "Als Jood ben je Amerika wat verschuldigd." Zelf vocht hij mee in de Koreaanse oorlog, waar hij in 1951 de bloederige slag bij Incheon meemaakte. Zijn omgeving denkt dat hij dementeert, want Sheldon zou slechts een administratieve functie in het leger hebben vervuld. Hun vermoeden wordt versterkt door Sheldons botte weigering erover te praten. Waarom laat hij niet álle foto's zien die hij in de oorlog maakte? En waar zijn het Purple Heart en de Navy Commendation die hij zou hebben gekregen? Maar Sheldons herinneringen zijn akelig helder en in stilte beleeft hij het verleden opnieuw.
Op een dag is hij getuige van de moord op zijn Kosovaarse buurvrouw en ontvlucht met haar zoontje de gewelddadige vader. Als een barmhartige Samaritaan beschermt Sheldon de zwijgende jongen — voor het gemak tot Paul omgedoopt — en overvoert hem met lange monologen, veelal gelardeerd met joods-bijbelse overpeinzingen: "Het probleem is dat God alleen is. Geen mevrouw God. Niemand die tegenwicht kan bieden of Hem kan corrigeren. Hoe is het met Zijn zelfinzicht?" Sheldon is oud en stram, maar zo slim als de sluwste vos en maakt volop gebruik van zijn oorlogsherinneringen. Hij wil nog een laatste keer excelleren en die spleetogen te grazen nemen. Maar de Noorse bossen zijn van een andere orde dan het Koreaanse berglandschap. En rijden op een knalgele tractor is niet hetzelfde als varen over de Koreaanse rivieren. Ondertussen praat een ongeruste Rhea met de hoofdinspecteur van politie in Oslo. Mogelijk is Sheldon naar hun vakantiehuis in Glåmlia gevlucht? Maar Rhea is niet de enige die dat denkt
Miller had zich makkelijk kunnen vertillen aan het zware thema maar kiest voor een luchthartige vorm. Pendelend door de tijd stoeit hij met vertelperspectieven en bonte dialogen. Grappige en snedige humor, mooie flashbacks, ontroering, veel goed getimede scènewisselingen. Het is aanvankelijk lastig om te weten wat de auteur beoogt, maar tussen de regels door wordt het monster van de oorlog en het verdriet om een overleden zoon tastbaar. Sheldons authentiek overkomende visioenen tonen het onvermogen van een vader om zijn zoon na diens terugkeer uit de oorlog te helpen. Hij praat hem opnieuw de oorlog in, ondanks dat hij weet hoe het is, hoe het voelt. Sheldons bespiegelingen zijn erop gericht dit falen als vader voor zichzelf bespreekbaar te maken, zich voortdurend af te vragen: waarom? Miller zet alles overtuigend neer, soms confronterend maar meestal met een mooie touch van kunstige tegeltjeswijsheden: "Alleen ontwikkelde mensen zoeken soms naar woorden, omdat ze er zoveel hebben dat ze er ook wel eens eentje kwijtraken." Deze schrijfstijl wordt doorgevoerd bij alle personages.
Zonder een snotterboek te zijn, beschrijft Nacht in Noorwegen de hartverscheurende pogingen van een 'grumpy old man' om met zichzelf in het reine te komen en verlost te worden van het schuldgevoel dat hij iedereen heeft overleefd. Sheldon doet denken aan de chagrijnige maar goedhartige knorrepot en Korea-veteraan Walt Kowalski uit Clint Eastwoods filmdrama 'Gran Torino'. Sheldon moppert op alles, zelfs op het gemak van gereserveerde bioscoopstoelen. Want de run op een goede plek hoort bij de wetten van de jungle en is een kwestie van 'survival of the fittest'. Nacht in Noorwegen is zó goed en oprecht geschreven dat een inhoudelijke fout — een personage wordt van achteren bewusteloos geslagen maar herkent later toch de dader — welwillend wordt vergeven. Miller droeg het boek op aan zijn opa's, voor hem een manier van afscheid nemen en daarmee van een generatie met een sterk gevoel van Joods-Amerikaanse vaderlandsliefde.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anneke Gieling
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
