Dienstkloppers met kadaverdiscipline
Het is lastig om dit gedocumenteerde verslag op zijn merites te beoordelen, want je kunt alleen maar woede voelen over hoe joden na terugkomst werden “verwelkomd”. Medeleven en fatsoen ontbraken. Ambtenaren reageerden autoritair, intolerant en gevoelloos, soms bij de beesten af. De Nederlandse overheid faciliteerde hiermee niet alleen voor en tijdens WO II het antisemitisme, maar ook erna, liet het als een etterende wond aanzwellen. De weinige overlevenden waren al beroofd van werk, huis, bezittingen en soms ook van hun ondergedoken kinderen over wie nog jarenlang werd gesteggeld door allerlei instanties, waardoor een mentaal aangetaste generatie opgroeide. Gesteund door de overheid konden halsstarrige “bewariërs” weigeren om joodse bezittingen aan hun rechtmatige eigenaars terug te geven, vaak gepaard gaande met geldelijke eisen en grove beledigingen. Mensen die dus niets en niemand meer hadden, werd alle hulp geweigerd. Sterker nog: de burgers voelden zich gesteund door een in feite stuurloze bureaucratie. Let wel! De meeste joden waren gewoon Nederlands staatsburger, geen vluchteling. ‘Terugkeer ongewenst’ was het credo. Charles Lewinsky schreef het al. Een van de meest harteloze wreedheden was wel dat direct na de oorlog dakloze joden in Westerbork werden opgesloten, gezamenlijk met gevangengezette collaborateurs, NSB’ers en SS’ers.
De kille cijfers blijven bloedstollend: Er gingen vanuit Nederland van de 160.000 joden 107.000 op transport naar de vernietigingskampen. Daarvan kwamen er 5.000 terug. Naar schatting 27.000 joden doken onder, waarvan een derde alsnog werd opgepakt. Echter decennialang moest de illusie van eensgezindheid met de joden hoe dan ook overeind blijven. De Februaristaking was hét herhaalde toonbeeld van Nederlands verzet. Maar hoe schrijnend is de werkelijkheid vergeleken met de ons omliggende landen, waar het verzet tegen de nazi’s veel effectiever was, waar procentueel een aanzienlijk aantal minder joden op transport werd gezet en de dood vond. Niets ten nadele van de dappere verzetsstrijders die er natuurlijk ook waren en het moesten bekopen met martelingen en dood.
Enig (financieel) rechtsherstel vanuit de regering kwam vele decennia later. De joden moesten eerst jarenlang het causale verband bewijzen tussen hun lichamelijk leed en WO II. Schier onmogelijk uiteraard. In feite moesten ze alles opnieuw doormaken, herbeleven, voor een schamele uitkering. Onmenselijk, en velen lieten het dan maar liggen, hadden geen kracht meer.
Ook vormen van excuses bleven uit en kwamen uiteindelijk veel te laat, 75 jaar na dato, zoals we onze lakse overheid kennen. Met o.a. Groningen en de Toeslagenaffaire voor ogen, lijkt het alsof men nog steeds niets heeft geleerd.
Het woord beschamend voldoet bij lange na niet, misschien algehele verbijstering?
(NB: meer een leesbelevenis dan een recensie)
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anneke Gieling
Gesponsord
Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?
Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.
Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.
Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.
Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.
Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!
Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.
Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft
In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.
De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.
Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.
Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.
De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?
Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.
Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.
Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu
Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?
Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.
Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur
