Het perspectief van een depressieve filosoof

De grenzen van mijn taal is een filosofisch essay over depressie geschreven door Eva Meijer. Hoewel Meijer al meerdere essays in boekvorm heeft uitgebracht kennen we haar vooral van haar roman Het vogelhuis, gepubliceerd in 2016. Met deze roman heeft ze al laten zien dat ze kan schrijven en dit zien we ook terug in dit essay. Je kunt merken dat de woorden zorgvuldig gekozen zijn en met veel aandacht op papier gezet. Het zware onderwerp heeft dit ook wel nodig, om het een beetje behapbaar te maken.  

De insteek van dit essay is om het onderwerp depressie te bespreken, maar een keer niet vanuit een wetenschappelijk perspectief. Het doel is om een depressie beter te leren begrijpen, met stiekem een klein beetje de hoop dat men hier wellicht iets van kan leren. Meijer beschrijft een depressie vanuit haar eigen ervaringen. Ze kampt zelf al vanaf haar puberteit met terugkerende depressies, waar ze inmiddels redelijk mee heeft leren leven. Al is het een gevoel waar je nooit aan kunt wennen, aldus Meijer. Vooral de stukken waarin ze haar eigen belevenis beschrijft zijn interessant om te lezen. Ze maken dit boekje tot meer dan alleen maar een informatief essay, ze zorgen ervoor dat je als lezer kunt voelen hoe zwaar dit onderwerp is.  

De filosofische kijk die Meijer graag op het onderwerp depressie wil loslaten in dit essay komt vooral naar voren in het opsommen van filosofische bewegingen, namen van filosofen en het linken van verschillende academische termen en namen. Dit maakt het verhaal enigszins schools, maar misschien mag je dat wel verwachten van een essay. Het was misschien interessanter geweest als Meijer een of twee van die bewegingen en filosofen had uitgekozen en hier wat dieper op in gegaan was. Zo vertelt ze bijvoorbeeld over schrijvers en filosofen die in hun hoogtijdagen zelf vormen van depressie ervaarden, en hoe we dit terug kunnen zien in hun werk. Ik had over sommige namen wel wat meer willen weten!  

Voor iemand die zelf geen ervaring heeft met depressie geeft dit essay veel nieuwe inzichten. Door te lezen over hoe iemand zelf depressie heeft ervaren en deze ervaringen te linken aan rationele bronnen en feiten wordt het begrip ineens behapbaar. Stap voor stap bespreekt Meijer hier de belangrijke onderwerpen en vragen die bij een depressie horen. Zelfmoord, familie, therapie en medicijnen worden allemaal uitgebreid besproken aan de hand van feiten, aangevuld met eigen ervaringen. Als lezer ben je meteen helemaal thuis in het onderwerp.  

Het is heftig om te lezen wat er in iemand om kan gaan: ‘De ziekte vrat zich mijn gedachten in, liet in de gaten alleen waardeloosheid over’ zoals Eva Meijer het verwoordt. Het zijn dit soort zinnen die je grijpen en waaraan je kunt merken dat Meijer ervaring heeft met schrijven. Ze weet gevoelens zeer goed over te brengen, terwijl ze toch heel goed blijft vasthouden aan de vorm van dit verhaal, namelijk een essay. Ze bespreekt wellicht een zwaar onderwerp, maar laat zien hoe belangrijk het is om iets te kunnen begrijpen van depressie en wellicht ook van andere psychische problemen. Na het lezen van dit essay kun je niet anders dan bewondering hebben voor de auteur, als schrijfster, maar misschien nog wel meer als mens.