Een moeder & een sigarenfabriek

Roel Richelieu Van Londersele is een Vlaamse auteur die zowel gedichten, romans als thrillers schrijft. In Reis naar mijn vader is zijn Vlaamse afkomst meteen merkbaar. De formele manier van schrijven, afgewisseld met uitdrukkingen en uitspraken die in Nederland niet zo gangbaar zijn maken dit meteen duidelijk.

De eerste paar hoofdstukken komen vrij traag op gang, waardoor je niet meteen heel erg gegrepen wordt door het verhaal. Vanuit het perspectief van de jonge Robbert van Lierde zien we hoe hij opgroeit met een (op het eerste gezicht) koele moeder die haar andere kinderen voortrekt op Robbert. Naarmate Robbert ouder wordt, wordt de relatie met zijn moeder slechter terwijl die met zijn vader juist steeds beter wordt. Robbert ziet dat zijn vader ook gebukt gaat onder de ‘tirannie’ van zijn moeder en voelt hierdoor een soort bondgenootschap tussen hen. Zijn vader runt een van de laatste sigarenfabrieken waar sigaren nog met de hand gerold worden, een bedrijf waar hij trots op is maar waar hij eigenlijk zijn gezin niet mee kan onderhouden. Als vader ook nog eens ziek wordt lijkt de fabriek verloren en Robbert doet er alles aan om zijn vader beter te laten worden. Zelfs als hij hiervoor zijn journalistieke carrière moet uitstellen.

Naast de bijzondere band die Robbert met zijn vader heeft, blijft vooral de relatie met zijn moeder intrigeren. Het is duidelijk dat zij van Robbert een zondebok maakt en hem niet net zoveel liefde geeft als haar andere kinderen. De vraag is waarom? Als Robbert erachter komt dat zijn moeder een verhouding heeft met een andere man, terwijl zijn vader vecht tegen zijn ziekte, kan moeder eigenlijk niets meer goed doen. Hij heeft de hoop op verbetering van hun relatie voorgoed opgegeven. Deze gebeurtenis biedt wel nieuw perspectief op de moeder van Robbert; heeft zij eerdere verhoudingen gehad? En wat heeft dit met Robbert te maken?

Hoe beter je Robbert leert kennen, hoe vlotter het verhaal gaat lopen. De oudere Robbert is een stuk interessanter dan het kind, en ook de gebeurtenissen worden steeds interessanter. In welke tijd Robbert opgroeit blijft een beetje onduidelijk, de ouderwetse sigarenfabriek en de manier van schrijven van Van Londersele zorgen ervoor dat je aanvankelijk het idee hebt dat het zich misschien in een vooroorlogse tijd afspeelt. Toch begint het verhaal pas in de jaren zestig, als je goed leest. Deze verwarring doet gelukkig niets af aan de kracht van het verhaal en is nauwelijks storend.

Een gemiste kans is wellicht de band van Robbert met zijn dochter; hier had Van Londersele meer aandacht aan mogen besteden. Hoe belangrijk zijn vader voor Robbert is, zo belangrijk is hijzelf voor zijn dochter. Hij is de belangrijkste opvoeder omdat de moeder vaak op reis/uit beeld is, maar hier zien we weinig van terug. Afgezien van een uitgebreide scène over hoe zijn dochter wegloopt en een nacht van huis blijft, en Robberts bezorgdheid tijdens deze episode, lezen we weinig over een speciale band tussen de twee. Gezien het hele thema van het boek had hier wat meer verdieping mogen komen. Robbert leed onder zijn emotioneel afstandelijke moeder, zijn eigen dochter heeft een fysiek afwezige moeder. Hoe gaat zij hiermee om? Hoe zorgt Robbert ervoor dat zijn dochter niet hetzelfde mist als hij altijd miste?

Reis naar mijn vader is een prachtige roman over familie, liefde en de bijzondere band tussen vader en kind. De schrijfstijl van Van Londersele is formeel, maar leest makkelijk en een humoristische noot af en toe blijft de aandacht vasthouden. Het tempo waarin de gebeurtenissen zich afspelen zorgen ervoor dat het verhaal niet saai wordt en zet je aan het denken. Door veel gebeurtenissen of emoties niet uit te leggen, ga je als lezer zelf nadenken en dit is een van de redenen waarom het verhaal zo blijft boeien.