Een gemiste kans van een verhaal dat een prachtig eerbetoon had kunnen zijn

Schrijver Doug Gould heeft een voorliefde voor historische en waarheidsgetrouwe verhalen. Het is dan misschien ook niet verrassend dat hij besloot het verhaal van zijn schoonouders Josefine en Bruce aan het grote publiek te vertellen. Helaas was het echtpaar zelf niet meer in de gelegenheid hun verhaal met Gould te delen, echter met behulp van brieven en artikelen is hij er toch in geslaagd een verhaal neer te zetten.

De Joegoslavische Josefine Lobnik komt uit een familie die zich actief inzet voor het verzet, met gevaar voor eigen leven. Wanneer haar broer Polde wordt opgepakt, lijkt zijn lot duidelijk. Josefines familie is ervan overtuigd dat hij is gedood. Zij is daar niet zo zeker van en neemt een gevaarlijk besluit. Ze moet duidelijkheid hebben over het lot van haar broer, en dus gaat ze met een briefje naar kamp Maribor. Zo hoopt ze informatie te krijgen.

In het kamp zit de Nieuw-Zeelandse militair Bruce gevangen. Wanneer hij op zondag buiten in het kamp loopt, ziet hij de vrouw bij het hek staan en neemt haar briefje aan. Hij brengt zijn eigen leven in gevaar om het hare te redden, wanneer de bewakers haar in de gaten krijgen. Hij gaat voor haar op zoek naar antwoorden, maar het volgende bezoek van haar blijft uit.

'Bruce liet niets blijken, maar hij was nog steeds opgewonden over de ontmoeting. Het had de sleur in elk geval doorbroken. En zijn kater was genezen.'

Twee mensen in een vreselijke oorlog, wier levens met elkaar in verbinding komen te staan door een enkele verzetsdaad. Maar ook al gaan ze elk hun eigen weg – om hun leven leefbaar te houden in een land dat verscheurd wordt door oorlog en op bevrijding wacht – ze vergeten elkaar niet.

'Ze stonden ongemakkelijk tegenover elkaar, allebei terugdenkend aan de kus, maar zonder te weten of het voor de ander had betekend wat ze hoopten dat het had betekend. "Ik ben blij dat je terug bent," zei Bruce. "Ik ben blij dat ik terug ben," zei Josefine.'

Wie de omschrijving van het boek onder ogen krijgt, verwacht een verhaal over liefde, samen zijn in barre tijden en natuurlijk over oorlog. Het is dan ook wat tegenvallend wanneer blijkt dat de lezer na een prachtige start vooral te maken krijgt met individuele verhalen. Levensverhalen die indrukwekkend zijn, maar regelmatig te veel details en te weinig verhaal bevatten. Details die de indruk wekken dat het echt om feiten gaat, maar die – zo kom je tot ontdekking na het lezen van het nawoord – dat lang niet altijd zijn.

Hierdoor mist zeker het eerste deel van het boek aan aantrekkingskracht en toegankelijkheid voor de lezer. Wanneer het liefdesaspect en het ontstaan van de onderlinge band dan eindelijk aan bod komt, blijkt hier de uitwerking juist beknopter. Hetgeen spijtig is omdat de schrijver er hierdoor niet voor zorgt dat je als lezer Bruce en Josefine ook daadwerkelijk leert kennen.

De vele details maken Het briefje door het hek met momenten taai en lastig leesbaar. Het is vooral een opsomming van gebeurtenissen, waarin de beleving van de hoofdpersonages te weinig centraal staat. Terwijl je bij een roman als deze juist ook dat aspect van de oorlog zou verwachten.

Met dit boek is de kans gemist om een prachtig eerbetoon neer te zetten voor deze twee mensen, die elk op hun manier hun leven hebben gegeven voor de oorlog. Twee mensen die bovendien elkaar en een toekomst wisten te vinden dankzij diezelfde oorlog.