Peter Wohlleben slaat de plank mis

Niets dan bewondering voor boswachter Wohlleben en de manier waarop hij de moderne mens bewustzijn heeft bijgebracht, van het leven en de belangrijke functie van bomen. Zijn eersteling Het verborgen leven van bomen werd een bestseller bij het grote publiek en Wohlleben wordt geroemd om zijn 'gewone' taalgebruik; woorden die voor de leek begrijpelijk zijn. 

In De geheime band tussen mens en natuur probeert hij dezelfde formule te hanteren, maar helaas is de samenhang ver te zoeken. Alleen al met de ondertitel 'Over de hartslag van bomen, onze zeven zintuigen en de vraag of planten bewustzijn hebben' heeft de lezer meer thema’s te pakken. Het boek bestaat verder uit maar liefst eenendertig hoofdstukken, wat het nog minder leesbaar maakt.

Bovendien zitten er een paar fikse fouten in, zoals 'Of misschien al vier miljoen jaar geleden de eerste door mensen aangestoken vuren oplaaiden is wetenschappelijk omstreden; […].' Deze uitspraak is zelfs onjuist: volgens de laatste stand van zaken is het archeologische bewijs voor de eerste gevonden vuurplaats ongeveer 1,6 miljoen jaar geleden (bron).

In principe begint De geheime band tussen mens en natuur veelbelovend: de mens tegenover de natuur in tegenstelling tot de mens mét de natuur.

'Aan de ene kant heb je de mens en aan de andere kant de natuur; aan de ene kant heb je een wezen met verstand, en aan de andere een heel slim in elkaar gezet, maar haast mechanisch systeem zonder ziel.'

Om dat onderscheid te slechten probeert Wohlleben argumenten te vinden die moeten bewijzen dat de mens onderdeel uitmaakt van de natuur. Hij laat zich echter verleiden door zijn frustratie over de omgang met de natuur in het algemeen (en bomen en planten in het bijzonder), waardoor het boek meer op een pamflet lijkt, een aanklacht tegen beleidsmakers en bosbeheer, dan op een informatief boek over een geheime band tussen mens en natuur.

In de eerste zes hoofdstukken behandelt hij de menselijke zintuigen, maar aan het zevende zintuig uit de ondertitel wijdt de schrijver slechts een paar alinea’s. Dat neemt niet weg dat Wohlleben best interessante dingen weet te vermelden. Wanneer het over bomen en planten gaat, is hij veel deskundiger. Zoals in het hoofdstuk over de hartslag van bomen weet hij de kennis die hij heeft opgedaan bij wetenschappers goed over te brengen. Wie denkt hierbij niet onmiddellijk aan de Ents in The Lord of the Rings met hun zeer langzame levensstijl?

Alles bij elkaar is de boodschap die Wohlleben de lezer wil meegeven wel duidelijk: de mens heeft nog steeds alle eigenschappen die nodig zijn om zich aan te passen aan het leven in de natuur, er is alleen training nodig om deze eigenschappen nieuw leven in te blazen. De weg terug is echter lastig.