Coming of age zichtbaar gemaakt
De Bijlmermeer, 1983. De kleine Metin vervoegt met zijn moeder en zijn zus, zijn vader in Nederland. Het gezin gaat in de flat Fleerde wonen. Harun is een werkloze communist die overdag leest en partijvergaderingen houdt. ’s Avonds bedrinkt hij zich en verandert in een gewelddadige tiran. De rest van het gezin probeert zich dan onzichtbaar te maken en zo aan zijn verwaarlozing, vernederingen en mishandelingen te ontsnappen.
‘We leerden naar de grond te staren en als onopvallende spookjes door het huis te dwalen’
Maar langzaam groeit het verzet tegen Harun. Metins moeder vindt werk en maakt zich los uit de greep van haar man. Ook Metin en zijn zus leren van zich af te bijten.
‘We waren nu in staat om te zien dat hij simplistische retoriek hanteerde, drogredeneringen die hij met verbaal vuurwerk kracht probeerde bij te zetten om zo bij voorbaat elke tegenspraak te onderdrukken.’
Het boek is geschreven vanuit het perspectief van Metin met de kennis van de situatie ten tijde van het schrijven door de auteur.
De verteltoon is een verhalende, beschouwende toon die niet uitgesproken emotioneel gekleurd wordt en eerder neutraal blijft. Daardoor wordt ook de interpretatie van de gebeurtenissen door de lezer nooit uitermate emotioneel gekleurd. Kees ’t Hart stelde in ‘De Groene Amsterdammer (03.08.2017) dat ‘tear jerkerij’ op afstand wordt gehouden.
De schrijfstijl is doordringend en observerend. Murat Isik doet zijn verhaal in krachtige, vaak bondige, niet-complexe zinnen en hij gebruikt een alledaagse woordenschat.
Het boek is onderverdeeld in korte hoofdstukken wat het geheel wat fragmentarisch maakt. Je zou het kunnen beschouwen als een verslag van verschillende momentopnames uit het dagelijks leven van Metin. Het is moeilijk om een eenduidige, algemene plot, verhaallijn en spanningsboog in deze roman te ontdekken.
Enerzijds maakt dit alles de roman tot vlotte lectuur; anderzijds maken de afwezigheid van een plot, een verhaallijn en een spanningsboog het de lezer vaak moeilijker om in het verhaal verdiept te blijven. De roman kan wel telkens opnieuw moeiteloos opgepakt worden.
Zowel met ‘Verloren grond’, Isiks eerste roman als met ‘Wees onzichtbaar’ plaatst Murat Isik zich als schrijver in de categorie van verteller. Voor hem primeert duidelijk het verhaal. Dat verhaal heeft verschillende lagen. In ‘Wees onzichtbaar’ roept de identiteitscrisis van de puber in de migratiecontext weer extra vragen op. Met de referenties aan de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw wordt dit verhaal ook tot een tijdskroniek.
Soms maakt de auteur gebruik van lange beschrijvingen die weinig aan de verbeelding overlaten. Af en toe valt hij ook in herhalingen. Wanneer is de zoveelste beschrijving van een incident op school, van een aanvaring met Harun er een te veel? Op een bepaald moment bieden ze geen toegevoegde waarde meer.
‘Wees onzichtbaar’ is een tragisch verhaal. In de eerste plaats moet gezegd worden dat Metin geen prettige jeugd heeft. Zijn thuissituatie is allesbehalve aangenaam en vreedzaam, op school kan hij amper meekomen en in de middelbare school wordt hij gepest. Zijn levensvreugde haalt hij vooral in zijn avonturen buitenshuis, in de Bijlmermeer. Maar ook de Bijlmer is een verhaal van achteruitgang, verval en leegstand. In 1992 boort een vrachtvliegtuig zich in twee flats. Dit is de genadeslag voor de hoogbouwwijk.
Toch is ‘Wees onzichtbaar’ niet helemaal een tragedie. Het boek brengt ook een verhaal van hoop. De lezer krijgt de boodschap dat je kan slagen in het leven door hard en vastberaden aan je toekomst te werken.
‘Wees onzichtbaar’ lost de verwachtingen in. Alleen lijkt het winnen van de Libris Literatuurprijs net wat te hoog gegrepen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Annick Van Ravensteyn
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
