Zó aanstekelijk vertelt Gianni Rodari

Gianni Rodari (1920-1980) was leerkracht, journalist, pedagoog en een van de belangrijkste kinderboekenschrijvers van de twintigste eeuw. Ook is hij tot nu toe de enige Italiaanse auteur die ooit de Hans Christian Andersenprijs in ontvangst heeft mogen nemen. Met zo'n reputatie is het bijzonder dat zijn beroemdste werk, De muis die katten at, nu pas naar het Nederlands is vertaald. Sinds de eerste publicatie in 1962 is deze jeugdklassieker al in veertig talen verschenen en dankzij vertaler Inge Pyrins mogen we daar het Nederlands eindelijk bij optellen. De illustraties van deze editie zijn van de hand van Gerda Dendooven.

De muis die katten at bestaat uit zeventig raargebeurde verhalen, die volgens de introductie door meneer Bianchi aan zijn dochter werden verteld tijdens hun dagelijkse belletje voor het slapengaan. Omdat telefoongesprekken prijzig zijn en meneer Bianchi deze zelf betaalde, variëren de zeventig verhalen van ultrakort op één bladzijde tot een pagina of drie lang. De inhoud is afwisselend: er zit een moraal in of juist niet, een grappige twist, een aan de kaak gesteld probleem of een herkenbaar personage dat af en toe terugkeert. Ook maakt een bekend verhaal hier en daar zijn opwachting, zoals dat van koning Midas, maar ook dat krijgt een eigen draai. Een eenvoudige wijziging verder, met veel zwier gebracht, en een kind zal het uitschateren van plezier.

Voor volwassenen is de onlogische logica van deze verhalen moeilijker, juist omdat zij eerst terug moeten vinden wat kinderen zo makkelijk afgaat: met ongebreidelde fantasie en een open geest deze verhalen benaderen. Maar ook zij kunnen niet anders dan zich mee laten voeren, zó aanstekelijk vertelt Rodari. In dat opzicht zal de auteur de Nederlandse lezer meer dan eens doen denken aan Annie M.G. Schmidt. Net als onze eigen klassieke kinderboekenschrijfster houdt Rodari er niet van kinderen klein te houden, maar bespreekt hij de grote thema's van het leven. Hij viert hun fantasie uitbundig zonder die volgens de regels van de sluitende volwassenenlogica aan banden te leggen. Het zijn de volwassenen die kunnen leren van de kinderen, niet andersom.

De verhalen zetten je er dan ook toe aan ze met kinderen te delen, eigen of anderszins. Je kunt ze het best lezen zoals Rodari ze bedoeld heeft, elke avond één, om jezelf daarna tijd te gunnen over dit pareltje na te denken en vooral erover te praten met een kind. Wat hoorden zij in het verhaal en wat denken ze erover? Het zet aan om een probleem, dilemma of idee van een heel andere kant aan te vliegen. Het traint je om je fantasie juist dagelijks in te zetten, in plaats van deze alleen tevoorschijn te halen in je vrije tijd, waar het geen kwaad kan. Zo is er ook voor de volwassen lezer heel veel uit De muis die katten at te halen. In dat opzicht kun je geen duidelijke stempel op dit boek plaatsen, het is echt voor elke leeftijd. Maar: je zult er wel voor moeten werken.

Tot slot zul je in De muis die katten at vooral veel humor vinden. Humor voor kinderen wordt afgewisseld met humor voor volwassenen, zodat er niet alleen voor ieder wat wils is, maar er ook een gelaagdheid ontstaat die je aanzet tot het blijven herlezen. Niet alleen direct, omdat de verhaaltjes zo leuk, fantasierijk en inspiratievol zijn, maar ook over vijf, tien of twintig jaar. De zeventig raargebeurde verhalen van Gianni Rodari zijn oprechte klassiekers, die met deze mooie Nederlandstalige uitgave eindelijk ook een plek in onze boekenkast kunnen gaan veroveren.