'Elin' wil te veel zijn en is het daardoor niet

Milouska Meulens, presentator van onder andere het NOS Jeugdjournaal en Kinderen voor Kinderen, debuteert als auteur met de jeugdroman Elin. De illustraties zijn van Sioejeng Tsao. Wanneer Elins vader – haar enige bondgenoot – een telegram ontvangt, vertrekt hij zonder uitleg te geven naar zijn geboorteland. Elins afstandelijke moeder verzandt daardoor volledig in het obsessief-compulsieve gedrag waar Elins vader de rem op hield en langzaam verandert hun huis in een vuilnisbelt. Op een dag verdwijnt haar moeder zelfs spoorloos. Om een oplossing te bedenken, besluit Elin uit verdwalen te gaan, een oude gewoonte. Hoewel je dat alleen hoort te doen, pikt ze tegen wil en dank twee nieuwe vrienden op.

Elin weet niet goed wat het wil zijn. Het ene moment is het een verhaal over een meisje met een problematische thuissituatie dat dringend hulp nodig heeft. Een ander moment is het een avonturenverhaal waarin Elin het mysterie van de individuele verdwijningen van haar ouders moet oplossen. Om vervolgens een magisch verhaal te worden met voorspellende dromen en magische stenen, waarin Elin wordt bijgestaan door haar schaduw Sombra.

Het personage van Sombra is een goed bedachte invalshoek, ware het niet dat zij puur de functie van alwetende verteller heeft. Ze kan haar kennis niet met de personages delen en geeft enkel commentaar ten behoeve van de lezer, maar voor die functie hoeft een schaduw niet direct tot leven geroepen te worden. Omdat het magische element weinig verhaalfunctie krijgt, voelt het nogal losgekoppeld van de rest. Bovendien valt al snel op dat Sombra geneigd is stevig in herhaling te vallen en dat komt het leesplezier niet ten goede.

Ook aan de kant van het meer praktische verhaal blijft Meulens verrassend oppervlakkig. Elins nieuwe vrienden, klasgenoot Zhimo en professioneel puinruimer Bobby, ontdekken al snel haar thuissituatie. Als eerste stap komen ze haar helpen het huis op te ruimen. Het lijkt het perfecte moment voor een goed gesprek over psychiatrische problemen, maar dit – onverwacht voor de lezer – blijft uit. In plaats daarvan verleggen ze al vlot de aandacht naar het zoeken van Elins moeder via twee karikaturale nevenpersonages. Toch wordt ook dat weer op een laag pitje gezet als Elins plotseling ontwikkelde voorspellende dromen haar ertoe zetten haar vader op te sporen.

Dat de personages uitvergroot en soms zelfs karikaturaal zijn, is Meulens nog wel vergeven. Wanneer kinderen grote avonturen willen beleven, zullen er soms obstakels uit de weg geruimd moeten worden. En omdat Meulens al haar personages uitvergroot, is het extreme gedrag van Elins moeder prima behapbaar binnen de realiteit van het verhaal. Maar dat Bobby niet met beide handen aan de noodklok hangt als blijkt dat Elin door beide ouders is verlaten, is onbegrijpelijk voor iemand die professioneel situaties oplost.

Dat zowel zij als de leraar van Elin en Zhimo de elfjarige kinderen vervolgens hun zegen geven om zonder begeleiding af te reizen naar het Zuid-Afrikaanse oerwoud, alleen geleid door Elins dromen, is absurd. Terwijl de lezer hier nog van moet bijkomen, eindigt het verhaal abrupt. Want, vertelt Sombra ons in het laatste hoofdstuk, soms kan het niet anders. In het geval van Elin neigt de interpretatie eerder naar een marketingtruc. Het verhaal is immers in geen enkel opzicht af. De eendimensionale personages hebben geen groei doorgemaakt en Elins situatie is niet opgelost (of zelfs maar veranderd). Ook heeft Meulens geen zijlijnen uitgeworpen om af te ronden zodat het overkoepelende verhaal kan doorlopen.

De conclusie die getrokken moet worden is dat Meulens met Elin de plank op verschillende niveaus misslaat. Hoewel het verhaal belofte toont in de opzet wordt deze nergens ingelost. Als Meulens erop rekent het tweede deel deze problemen te laten oplossen, had het verhaal niet opgeknipt moeten worden.