Prachtig, klein, meerlagig en bij vlagen verwarrend boek: van genoten!

Wat een bijzonder boek; het lijkt niet op de boeken die ik tot nu toe heb gelezen, al deed het me af en toe een beetje denken aan Prophet Song, ook een 'near future' kapitalistische dystopie, maar dan in Ierland, terwijl dit boek zich in Groot Brittanië afspeelt. Ali Smith, de auteur, heeft niet haar best gedaan om een zo duidelijk en concreet mogelijk boek te maken. Je moet een beetje een voorliefde hebben voor een verhaallijn dat ook ietsje impliciet is. Maar als je daar tegen kunt wordt je verrast door prachtige zinnen, verborgen wijsheden en een lieflijk verhaal in een verschrikkelijke setting.

Ik heb veel genoten van sommige zinnen en formuleringen. Waarbij sommige zinnen ook wel confronterend zijn, bijvoorbeeld als Briar en Rose, de twee hoofdrolspelers, hun moeder om een apparaat met een scherm vragen (laten we zeggen: een telefoon). "You are denying is the education that most kids our age are getting from their devices." wordt door het kind dramatisch ingebracht, waarop de moeder reageert: "I'm asking you to source the education more widely and more dimensionaly." Zeker als blijkt dat de technologie in de samenleving volop wordt gebruikt voor het bespioneren van inwoners lijkt dit een wijs antwoord. Maar er zijn meer prachtige zinnen. Een paar voorbeelden:

"He's not our family, she said, That's what the people in the passport offices kept saying to us.
Yeah but that's okay, I said, Family can be more things than people say it is.
Yeah, I know, she said."

En als we het dan toch over paspoorten hebben:

"What do we need passports for? she said.
So we can travel to other countries an prove we're us, I said.
Yeah but a passport doesn't prove we're us, she said. We prove a passport's it. We just are us. We're us right now and we don't have any passports to prove we're us. Not having a passport doesn't mean we, what, disappear."

Tenslotte een scene in een intimiderende fabriek waar een gigantische lopende band ('Belt' met een hoofdletter) een zeer dominante rol speelt in het beeld dat de lezer bij het lezen van deze scenes oproept. En aan die lopende band werken mensen onder dwang:

"Moments later the Belt was lined with people mostly Oona's age, a few younger with visible injuries, all taking things off it an packing them for delivery, taking things off it an packing them for delivery, taking things off it an packing them for delivery, taking things off it an packing them for delivery, taking things off it an packing them for delivery, taking things off it an packing them for delivery, taking things off it an packing them for delivery, taking things off..."

Deze manier van beschrijven benadrukt de indringende oneindigheid van het werken aan de Belt, zonder het zo te zeggen.

Ik heb het boek met veel plezier gelezen, ook al is het niet alleen een leuk boek. Het is ook razend knap hoe de auteur een paard als een zeer geloofwaardig karakter in het verhaal opvoert. En ook al blijven de hoofdpersonen toch een beetje vaag, toch lukt het heel goed om sympathie te krijgen voor Briar en Rose. De auteur weet ontzettend veel te zeggen zonder al te veel te beschrijven en dat is echt ontzettend knap. Dit verhaal blijft nog wel een tijd in mijn hoofd rondspoken, want er zitten wat losse draadjes in die me bezighouden: wat betekent de Latijnse opschrift nou precies? Wat was de bedoeling van het hoofdstukje over het meisje met een paardenhoofd? En hoe loopt dit verhaal nu verder af?

Die laatste vraag gaat beantwoord worden, zo begrijp ik. Na Gliff zal een tweede deel verschijnen. Ook al ben ik geen grote fan van dystopische science fiction, toch denk ik dat ik dat tweede deel uit nieuwsgierigheid wel ga lezen. Al met al was Gliff niet het makkelijkste boek, maar wel een van de betere boeken die ik dit jaar las. Vierenhalve ster.