Briljant ongemak!

Nou, dit boek is geen allemansvriend en leidt de lezer van de ene ongemakkelijke scene naar de andere. Sommige scenes zijn daarbij zo ongemakkelijk dat je je als lezer bijna voyeur voelt in het leven van de hoofdpersonen. Dit zal er voor zorgen dat er een flinke categorie lezers is die dit boek zo ongemakkelijk vinden dat ze het niet met plezier lezen. En een categorie die de kundigheid van auteur Mathijs Deen om de scenes zo te construeren en de ongemakkelijke sfeer zo knap neer te zetten geweldig vinden. Die lezers zullen ook genieten van de impliciete humor van Deen. Ik denk dat ik zelf in die laatste categorie val: betrapte mezelf er regelmatig op gniffelend te lezen.

Eigenlijk komen er maar twee personen voor in het boek. Beiden zijn eigenaardig en karikaturaal. Alle andere karakters die in het boek voorbij komen spelen hooguit een (piep)kleine bijrol. Daardoor is het boek sober, wat goed past bij de landschappelijke situering: een afgelegen en uitgestrekt polderlandschap tegen de zeedijk. De hoofdpersonen zijn zo eigenaardig dat je je afvraagt wat voor diagnose ze zouden krijgen van een psycholoog of psychiater. Op hoogst merkwaardige wijze komen twee mensen bij elkaar die van twee totaal verschillende planeten lijken te komen. Beiden gebutst door het leven, waarbij ik de sterke indruk heb dat dat grotendeels onverwerkt is. Dat zorgt voor wonderlijke dialogen, merkwaardige acties van de hoofdpersonen en eerlijk is eerlijk: een vermakelijke verhandeling. Dat de meest onwaarschijnlijke combinatie van karakters elkaar uiteindelijk, schurend en wrikkend, toch lijken te vinden zorgt voor een onverwacht vertederend draadje in het boek.

De handtekening van Deen is te herkennen in de wat droogkomische scenes en dialogen, waarbij veel van wat er gebeurt impliciet wordt beschreven. Daarnaast laat Deen zijn romans het liefst op het Wad plaatsvinden: als het niet in het water is, dan toch zo dicht mogelijk daarbij. Dat geldt ook voor dit verhaal; de verstilling die de rand van de bewoonde wereld met zich meebrengt is voelbaar; het is de plek waar de alledaagse logica niet helemaal geldt.

Nadat ik wat aan de ongemakkelijke scenes was gewend, kreeg ik veel plezier in het lezen van het boek en de droogkomische humor van Deen. Als er een vervolg op dit boek zou zijn, waarbij we zouden kunnen lezen hoe het verder gaat met de hoofdpersonen, zou ik dat zeker gaan lezen. Het boek is, kortom, echt geen allemansvriend, maar van mij krijgt het 4,5 sterren.