Karikaturaal boek over de cultuurshock van rijk Bloemendaal naar het arme Friese platteland. EN HET LUISTERBOEK IS SLECHT!

Wondermond is niet een heel gemakkelijk boek om goed te recenseren. Het is goed geschreven en verhaalt van een jongen die in een rijke omgeving in Bloemendaal opgroeit en plotseling in armoedige omstandigheden in 'Wondermond' terecht komt, een dorpje enigszins gemodelleerd naar het Friese Moddergat aan de Waddenzeekust.

Anne-Gine Goemans schrijft goed, maar maakt zowel van Bloemendaal als van Wondermond behoorlijk karikaturale plaatsen: alle vooroordelen zijn uitvergroot en behoorlijk stereotype. Maar dan ook tot in detail: alle inwoners van het Friese platteland zijn raar en eigenzinnig op het idiote af. De inwoners van Bloemendaal zijn zelfgenoegzaam verheven, paraderende luxepaardjes en daarmee ook zonder uitzondering ronduit onsympathiek. De cultuurshock tussen het rijke Bloemendaal en het arme Friese plattelandsdorp is gigantisch: werkelijk niets lijkt op elkaar. We volgen de hoofdpersoon die zijn weg hierin vindt, terwijl zijn leven op zijn kop staat door de arrestatie van zijn vader voor grootschalige fraude.

Wat sterk is aan het boek is hoe je als lezer de hoofdpersoon vrij dicht op de huid volgt en daardoor goed mee kunt voelen met hoe hij worstelt met de grote veranderingen. In die zin leest het een beetje als een 'coming of age'-boek, al omvat dit boek ongeveer de tijdsspanne van een jaar. Waar ik wel wat moeite mee heb is de vrij transactionele rol van seks, die daardoor ook liefdeloos en bevreemdend is.

Dit neemt niet weg dat het een boek is dat wel een tijd tussen je oren gaat zitten. En dat is de verdienste van de auteur die de verhaallijn mooi weet te verweven met een historische verhaallijn rond een zeeramp waar Wondermond ruim honderd jaar geleden vele tientallen mannen aan verloor. Een gebeurtenis die duidelijk nog steeds een rauwe wond in het dorp is. En hoewel het zijn eigen voorouders betreft, is de volstrekte onverschilligheid van de hoofdpersoon typerend voor zijn Bloemendaalse achtergrond.

Waar de uitgever een enórme uitglijder maakt, eentje die wat mij betreft grenst aan het onvergeeflijke is dat er voor het luisterboek (ik heb dit boek geluisterd) gekozen is voor een verteller (Kevin Hassing) die een prachtige voorleesstem heeft, maar die werkelijk geen woord Fries spreekt. En aangezien het boek zich op het Friese platteland afspeelt komt er veel Fries voorbij. Goemans zegt daarover in een interview met Hebban: "Ik hou van de Friese cultuur, de taal, het weidse landschap, hun mentaliteit. Harde werkers, niet zeuren, niet te veel praten. Maar ik spreek geen woord Fries. De Friese redacteur bij Ambo|Anthos behoedde mij voor fouten in de roman." Maar had dit alsjeblieft óók gedaan bij de gesproken versie van het boek!!! Want het Fries van Kevin Hassing is afgrijselijk! Op zijn best is het fonetisch in het Nederlands uitgesproken, maar op vele plekken is het verschrikkelijk fout. Het is als een Duitser, die wel eens op vakantie is geweest in Nederland de Nederlandse teksten in een boek te laten uitspreken. Hassing had nee moeten zeggen tegen deze opdracht, uitgeverij Ambo|Anthos had kritisch moeten zijn en Anne-Gine Goemans had er dwars voor moeten gaan liggen. Want in alle eerlijkheid: zoals het nu is gedaan voelt het als een regelrechte belediging richting de Friese taal. En als het twee zinnetjes in het boek zijn begrijp ik het nog, maar het Fries komt heel frequent terug. Hassing verduitst zijn uitspraak hier en daar, in de veronderstelling dat het dan op Fries lijkt, hij kauwt er lustig op los: alles wat hij in huis heeft trekt hij uit de kast om het boerig en plattelanderig te laten klinken. Er zijn tientallen voorbeelden van uitspraken die écht niet kunnen, maar een tranentrekkend voorbeeld is hoe de dorpsnaam Rinsumageast door Hassing wordt uitgesproken: Rinsoemagèèst (met een Hollandse G en een èè alsof er ergens een kudde geiten is ontsnapt). Kortom: het is niet om aan te horen en elke keer gewoon fout.

Het boek zou nipt vier sterren waard zijn, maar met deze gesproken versie krijg ik dat niet uit mijn vingers. Drie, en dan voelt dat nog als erg genadig. Ambo|Anthos zou ik graag willen aanbieden het boek alsnog juist in te spreken, geen idee of ik er talent voor heb, maar alles beter dan dit.