‘Niets bestaat dat niet iets anders aanraakt’

Ik had nog nooit iets van Jeroen Brouwers gelezen en kende zijn naam alleen uit de romans van Ronald Giphart waar hij als een grote literatuurheld wordt beschreven. Na het lezen van Bezonken Rood ben ik onder de indruk. Het internet leert mij dat Jeroen Brouwers bekend staat als de enfant terrible van de Nederlandse literatuur, en dat hij bovenal een buitengewoon stilist is, wat hem tot een van de belangrijkste naoorlogse schrijvers uit het Nederlandse taalgebied maakt.
In zijn indrukwekkende oeuvre is zijn eigen leven de rode draad. Jeroen Brouwers werd geboren op 30 april 1940 in Batavia, de hoofdstad van het voormalige Nederlands-Indië. Hij stierf op 11 mei 2022 te Maastricht. In zijn boeken geeft hij inzicht in zijn emoties en gedachten, in zijn onstuimige zielenroerselen en koppelt dit zeer fraai aan de gebeurtenissen uit zijn verleden en heden.
Door zijn boek ‘Bezonken rood’ wat in 1981 verscheen, raakte Brouwers bekend bij het grote publiek. Critici waren veelal lovend en in 1995 werd het boek bekroond met de prestigieuze Prix Fémina Étranger. In ‘Bezonken rood’ reflecteert Jeroen Brouwers naar aanleiding van het overlijden van zijn moeder op zijn relatie met haar en de ontstaansgeschiedenis van deze relatie. Hiervoor neemt hij de lezer mee naar zijn verblijf in het Japanse vrouwenkamp Tjideng. Samen met zijn oma, moeder en zus was hij daar geïnterneerd.
Op de eerste bladzijde staat de zin; ‘Niets bestaat dat niet iets anders aanraakt’. Dit is een kenmerkende zin voor het boek. Het boek kent 3 tijdslagen; het kampverleden, de ontmoeting met Liza enkele jaren geleden die een periode van 3 dagen beslaat en dan de huidige tijd rondom het overlijden van zijn moeder. Alles heeft met elkaar te maken en wordt door de schrijver stilistisch fraai met elkaar verbonden waarbij elk detail betekenis heeft. Door de beschrijving van alle gebeurtenissen krijg je zicht op de innerlijke conflicten van de schrijver; de gevoelens van haat en liefde voor zijn moeder, empathie voor zichzelf als onwetende kleuter die zich staande probeert te houden in een sadistische omgeving versus wroeging over de gedragingen van diezelfde kleuter. De manier waarop dit alles beschreven is raakte mij diep.