Meer dan 6,0 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

De dood is het einde van het zoeken, leerde ik op Bali, en het begin van het begrijpen.

Astrid 17 januari 2023
Jan Brokken (1949) is schrijver van romans, reisverhalen en is één van de belangrijkste vertegenwoordigers van het genre literaire non-fictie in de Nederlandse literatuur. Wat kenmerkend is voor zijn schrijfstijl is dat hij geschiedenis op een persoonlijke manier vertelt. .

In het boek Kampschilders wordt het verhaal van een aantal schilders in een Jappenkamp wel heel persoonlijk daar de schilderes Maria Hofker in het vrouwenkamp Kampili een kampgenoot is van Brokkens moeder Olga. In het mannenkamp Parepare, waar de schilders Willem Hofker en Rudolf Bonnet waren geïnterneerd was ook Brokkens vader Han één van de gevangen.

In een interview met Grietje Braaksma vertelt Jan Brokken dat hij in dit boek een antwoord heeft willen geven op de vraag of kunst een functie kan hebben in tijden van oorlog. Kan kunst in vreselijke omstandigheden redden, helpen, troosten, helen en hoop geven?
De schilders in het mannenkamp blijven vooral individuele kunstenaars. Willem Hofker was door bezig te zijn met zijn kunst altijd bezig met het verwerken van de werkelijkheid, hoe dramatisch die ook was. Aanvankelijk vonden de gevangenen een kunstenaar maar vreemd. Echter als Hofker hen portretteerde keken ze vol bewondering toe en de tekening die het resultaat was bood perspectief op een toekomst. Immers het was een tekening die, op de dag dat ze weer een eigen huis zouden hebben, zo aan de wand kon worden gehangen. Maria Hofker was veel socialer, zij ging in het vrouwenkamp ook lesgeven. Zij hielp de vrouwen en meisjes om over het prikkeldraad heen te blijven kijken naar de horizon en te blijven geloven in het leven buiten het prikkeldraad. In het boek wordt de sfeer in de kampen indringend beschreven. Een sfeer waarin de angst regeert. Angst voor alle gevaren die de gevangen elk moment kunnen treffen. Kunst is daarin een tegengif, een perspectief op een betere toekomst.

Het motto van het boek is het volgende: And so they are returning to us, the dead. W.G. Sebald, The Emigrants. In het interview met Grietje Braaksma vertelt Jan Brokken hierover. Na zijn bestseller De tuinen van Buitenzorg (2021) waarin hij het verhaal vertelt van zijn ouders die in 1935 vertrokken naar Nederlands-Indië, dacht hij dat zijn ouders dood waren. Na zijn boek De Kampschilders kwamen ze levend bij hem terug. Goddank, zegt hij daarover, want ze kunnen ons ongelooflijk veel leren. Goddank is Jan Brokken een meesterverteller die het verhaal van zijn ouders en de kampschilders indringend weet neer te zetten zodat wij van hen kunnen leren.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Astrid

Gesponsord

Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?

Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.

Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.

Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.

Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.

Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!

Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.

Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft

In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.

De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.

Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.

Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.

De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?

Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.

Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.

Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu

Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?

Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.

Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur