Weggaan om te worden wie je bent

Stel je voor: je bent de jeugdvriendin van Beatrice Rossetti. Er is dertien jaar geleden iets gebeurd, waardoor je haar uit alle macht probeert te vergeten. Maar dat is nogal lastig, want La Rossetti is óveral. Echt, Kim Kardashian is er niks bij. Kim wie? Precies.

Dertien jaar is een lange tijd wanneer je iemand zó beroemd en veelbesproken als Beatrice Rossetti probeert te negeren. Jeugdvriendin Elisa Cerruti besluit dan ook ‘in een opwelling van volwassenheid’ herinneringen op te halen en Beatrice eindelijk het hoofd te bieden. En zo begint de nu 33-jarige Elisa te schrijven over hoe ze op haar veertiende Bea voor de eerste keer ontmoette, hoe ze vriendinnen werden en waarom ze elkaar nu niet meer zien.

Schrijver (en dichter) Silvia Avallone (1984) neemt je in Een vriendschap mee naar Biella en Bologna, waar ze zelf ook jaren heeft gewoond, en naar de kustplaats T, waar de hoofdpersonen samen opgroeien en proberen om te gaan met het leven in hun ontwrichte gezinnen. Het hele boek ademt Italië. Van de prachtige schetsjes van de omgeving, melancholische herinneringen en de Italiaanse volksaard, tot aan de cadans van het lyrische proza, dat prettig vertaald is door Manon Smits.

Het verhaal wordt niet helemaal chronologisch verteld. Hoewel de roman in drie tijdsvlakken is verdeeld, wordt ook wel eens een verhaallijn buiten de betreffende periode meegenomen. In het begin is het daarom niet altijd even duidelijk of je je nu voor of na een bepaalde gebeurtenis in de tijd bevindt, maar na een paar hoofdstukken krijg je meer inzicht in de tijdslijn en daarna zijn de flashbacks geen probleem meer.

De voor haar debuut Staal met de Premio Campiello Opera Prima bekroonde Avallone laat in haar nieuwe coming-of-age-roman een keur aan thema’s aan de orde komen. Zo komen eenzaamheid, vergankelijkheid, eigenheid en - vanzelfsprekend – vriendschap regelmatig terug. Maar ook de zegen en vloek die het internet is en de vraag hoe echt een online leven werkelijk is. Ook intertekstualiteit is dankzij de belezen jeugd in ruime mate aanwezig. Dat had best wel wat subtieler gekund. Een stuk over symbiose wordt bijvoorbeeld nogal opzichtig gecombineerd met de ‘Tweelingentrilogie’, een set literaire romans van de Hongaarse schrijfster Ágota Kristóf.

Ook op andere plaatsen mag Avallone best wat meer doseren. Zo wordt de rol van Beatrice en de obsessie die Elisa met haar heeft net iets te vaak herhaald in zinnen als ‘[…] ik verdien nu eenmaal geen miljoenen zoals La Rossetti’. Namen zijn niet zomaar aan personages gegeven; de therapeut die Elisa feilloos doorheeft heet De Angelis en de knappe goedzak die Bea’s vriendje is Gabriele. De jonge Elisa maakt zowat alles mee wat je in je jeugd mee kunt maken; scheiding ouders, verhuizing, pesterijen op school, et cetera. En wanneer Elisa na dertien jaar in twee weken haar verhaal schrijft om haar verleden eindelijk recht in de ogen te kijken en nu echt volwassen te worden, hebben alle andere personages juist in die dagen de tijd en behoefte om daar aan mee te werken.

Ondanks dat ze soms iets te ver gaat, kan Avallone heerlijk schrijven. Halverwege zakt het boek echter een tijdje in, omdat Elisa maar blijft hangen in haar ingewikkelde jeugd. Op ongeveer tweederde stapt Elisa echter letterlijk weg van haar schrijverstafel en dan komt alle spanning en drama weer terug in het verhaal. ‘Het lot houdt in dat mensen hun trauma blijven herbeleven, dezelfde fouten herhalen […] tenzij ze in opstand komen.’

Liefhebbers van de psychologische roman zullen dit boek zeker kunnen waarderen. In het hele verhaal worden de relaties tussen mensen geloofwaardig neergezet en ook de psychologie achter het handelen van de personages wordt goed uitgewerkt. Het zijn de pilaren die het verhaal dragen. Alle belangrijke personages ontwikkelen zich in meer of mindere mate, Elisa uiteindelijk nog het meest. ‘[V]olgens dokter De Angelis begint het echte leven pas "wanneer je degene die je liefhebt verraadt om niet jezelf te verraden, wanneer je weggaat om te worden wie je bent […]".’