Over verlies

71 In de gereformeerde kerk aan de dijk zitten we altijd op de voorste bank – ochtend, avond en soms ook in de middag voor de kinderdienst – zodat iedereen ons ziet binnenkomen en weet dat we ondanks ons verlies toch gewoon naar het Huis van God komen, dat we ondanks alles toch nog in Hem geloven. Al twijfel ik steeds meer of ik God nog wel lief genoeg vind om met Hem af te spreken.

Jas Mulder, de ik-figuur, verliest op 10-jarige leeftijd haar broer Matties. Zo begint het boek. Over hoe zij, haar 3 jaar jongere zus Hanna, haar 5 jaar oudere broer Obbe en hun ouders daarmee omgaan. De sfeer op de boerderij. De rouw. Allemaal heel goed voelbaar. Soms gruwelijk. Soms kwetsbaar. Het verhaal speelt zich rond 2001 af (Hitzone 4 is net uit…). De jonge Jas heeft een enorme verbeeldingskracht. Soms iets te veel en iets te plastisch. Dat zal niet ieders smaak zijn. Maar het is gewoon erg goed geschreven, zie onderstaande citaten (27 was Rijneveld toen dit boek uitkwam!). Leuk weetje: de grap over Hitler is geschrapt in de prijswinnende Engels vertaling. De Engelse uitgever durfde het niet aan. In de Duitse vertaling is de grap wel opgenomen.

82 Hij zegt nooit ‘sorry’. Hij krijgt het woord niet over zijn schrale lippen, enkel Gods woord rolt er gemakkelijk uit.

106 ‘Waar hebben we dit alles aan te danken.’ Ik geef geen antwoord. Op sommige vragen wil moeder geen antwoord. Dat zegt ze er niet bij, dat moet je aanvoelen.

199 Steeds vaker ontsnap ik aan de boerderij door op mijn buik te gaan liggen en met mijn kruis tegen mijn knuffel aan te bewegen, waardoor mijn lattenbodem piept, wilder en wilder tot ik het niet meer hoor, tot ik alle spanning van de dag kwijtraak, alleen nog het suizen van mijn eigen oren hoor, de zee zoveel dichterbij dan overdag.

254 ‘Waarom heeft ze zorgen?’ Vader antwoordt niet. Ik weet dat het iets met ons te maken heeft. Dat wij nooit eens normaal kunnen doen, zelfs als we zo normaal mogelijk proberen te zijn stellen we nog teleur, alsof we van het verkeerde ras zijn, net als de aardappelen dit jaar. Moeder vond ze te kruimig en dan weer te vast.

Onderstaand citaat lijkt een vooruitwijzing naar Mijn lieve gunsteling. Maar dat boek heb ik niet uitgelezen. Misschien moet ik het nog eens opnieuw proberen.

182 Pas als de veearts naar me knipoogt, merk ik dat mijn ogen gevuld zijn met tranen. Ik denk aan de natuurles op school over Neil Armstrong, de eerste man op de maan, aan hoe de maan zich moet hebben gevoeld toen iemand voor het eerst in zijn bestaan de moeite nam om dichterbij te komen. Misschien is de veearts ook een astronaut en zal eindelijk iemand de moeite nemen om te kijken hoeveel leven er nog in mij zit.

PS. Toeval. Ik las nog de versie met de naam Marieke Lucas Rijneveld op de omslag. Nu staat er Lucas Rijneveld. Onlangs las ik De geschiedenis van mijn seksualiteit van Sofie Lakmaker. Tegenwoordig staat er Tobi Lakmaker op de omslag.